1.7.1570: Ο τoυρκικός στόλoς αρχίζει λεηλασίες στη Λεμεσό και στρατoπεδεύει στη Λάρvακα. Η Λευκωσία αρvείται vα παραδoθεί, εvώ καταλαμβάvovται τα Λεύκαρα

S-51

1.7.1570: Ο ΤΟΥΡΚΙΚΟΣ ΣΤΟΛΟΣ ΑΡΧΙΖΕΙ ΛΕΗΛΑΣΙΕΣ ΣΤΗ ΛΕΜΕΣΟ ΚΑΙ ΣΤΡΑΤΟΠΕΔΕΥΕΙ ΣΤΗ ΛΑΡΝΑΚΑ. Η ΛΕΥΚΩΣΙΑ ΑΡΝΕΙΤΑΙ ΝΑ ΠΑΡΑΔΟΘΕΙ ΕΝΩ ΚΑΤΑΛΑΜΒΑΝΟΝΤΑΙ ΤΑ ΛΕΥΚΑΡΑ.

Την 1η Ιουλίου 1570 ο τουρκικός στόλος προχώρησε προς την Πάφο και μετά από διήμερο προσορμίστηκε στο λιμάνι της Λεμεσού και άρχισε λεηλασίες στην πόλη.

Κατά τον Ζαννέτο "ο συγγραφέας της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας Χάμμερ φρονεί ότι εν Λεμησσώ εγένετο η του όλου στρατού αποβίβασις, ο ημέτερος όμως Κυπριανός λέγει ότι απλώς ο στόλος εστάθμευσεν εν Λεμησσώ, συνεχίσας μετά τας άνω λεηλασίας την προς τας Αλυκάς οδόν του, ένθα και αφίκετο την 4η ή 5η Ιουλίου 1570, τούτο δε μαρτυρείται και υπό άλλων".

Το ότι έφερε τότε η Λάρνακα ή Σκάλα το επώνυμο Αλυκαίς μαρτυρείται και από το Ζαννέτο και από το γεγονός ότι η πόλη ονομάστηκε και τουρκιστί Τούζλα.

Ετσι οι Τούρκοι κατόρθωσαν πλέον ανενόχλητοι να μπουν στο νησί και να στρατοπεδεύσουν, ενώ συνέχιζαν να καταφθάνουν και νέες δυνάμεις μέχρι τις 21 Ιουλίου.

Στο μεταξύ ο Μουσταφά Πασάς ή Λαλά Μουσταφάς είχε ήδη στείλει τον τυφλό Καλόγερο Νικόδημο Καρφιάτη, για να αξιώσει εκ μέρους του την παράδοση της Λευκωσίας, αλλά πήρε αρνητική απάντηση.

Μια άλλη ενέργεια του Λαλά Μουσταφά ήταν να προωθήσει δυνάμεις για κατάληψη του μεγάλου κεντρικού χωριού Λεύκαρα.

Οι κάτοικοι μάλιστα είχαν παραδοθεί χωρίς αντίσταση έναντι μερικών προνομίων.

Ομως ο Λαλά Μουσταφά μετά την απόρριψη του τελεσιγράφου του από τις αρχές για παράδοση της Λευκωσίας, βάλθηκε να επιτύχει τον πρώτο του στόχο, που δεν ήταν άλλος από τη Λευκωσία παρ' όλον ότι οι Ενετοί πίστευαν αρχικά ότι θα στρεφόταν προς την Αμμόχωστο και γι' αυτό έστειλαν ενισχύσεις στην πόλη αυτή.

Ετσι στις 24 Ιουλίου ο Λαλά Μουσταφάς διέταξε όπως αρχίσει η επίθεση εναντίον της Λευκωσίας.

Συνεχίζει ο Κυπριανός στην Ιστορία του:

"Τοτε ο Επίσκοπος της Πάφου Κονταρίνης, επειδή ο Αρχιεπίσκοπος προ καιρού επορεύθη εις Βενετίαν, έπεχε τον τόπον τούτου, και διά τας επικειμένας κινδυνώδεις περιστάσεις του πολέμου προς εγκαρδίωσιν των ευγενών και παντός του στρατεύματος και του λαού, έκαμε μίαν ομιλίαν εις την Αγίαν Σοφίαν, παρόντων πάντων και ρετόρων και αρχόντων και αρχηγών των στρατιωτών και του λαού ούτω:

"Πολίται, όσος μέγας ο κίνδυνος είναι, οπού σας φοβερίζει, τόσον ελπίζω από την ανδρείαν σας, από την μεγαλοψυχίαν και την καρτερίαν σας.

"Η πρόνοια, οπού αγρυπνεί επάνω εις εσάς, δεν με σφήνει να αμφιβάλλω την νίκην και τον θρίαμβον.

"Αι δυσκολίαι δεν είναι το ουδέν εις τους ήρωας και τα ίδια πράγματα τα πλέον αδύνατα, καθίστανται εύκολα εις τας ψυχάς τας κατά αλήθειαν χριστιανικάς.

"Αν οι στοχασμοί των προπατόρων σας διά την πίστιν αι διά την πατρίδα δεν απόκαμαν εις τας καρδίας σας, έχω στερεάν ελπίδα, πως η καρτερία σας θέλει στεφανωθεί με αθάνατον δόξαν.

"Αυτή δεν είναι η πρώτη φορά οπού ολίγος αριθμός στρατιωτών υπερέβη στρατεύματα ισχυρώτατα και πολυάριθμα.

"Ολοι οι λαοί, οπού ο Θεός ηθέλησε να φυλάξη, έφθασαν να ιδούν την αδυναμίαν των να θρισμβεύση, όχι μόνον εις τας επιδρομάς των εχθρών των, αλλά και εις τας παρατάξεις της φύσεως, και εις τας αντιστάσεις των στοιχείων.

" Τα νερά της θαλάσσης ανοίχθησαν εις την παρουσίαν των ισραηλητών, διά να τους αφήσουν ένα ευρύχωρον πέραμα χειαζόμενον.

"Επιπτε το μάννα από τον ουρανόν διά να τους θρέψη.

"Εσχίσθησαν αι πέτραι δια να χορηγήσουν εις αυτούς νερά άφθονα.

"Ημείς πρέπει να ελπίζωμεν από την κραταιάν χείρα του Θεού βοήθειαν, εξ ίσου ισχυράν εναντίον του εχθρού, οπού καθώς ο Φαραώ, είναι ο σκληρός τώρα διώκτης του λαού του.

"Ενθυμιθήτε τον έσχατον κίνδυνον, εις ον ευρέθη η Νήσος της Μάλτας, πέντε χρόνια είναι.

"Πολιορκουμένη από μίαν αρμάδα αναρίθμητον, με ολίγους διαυθεντευτάς, υστερημένη πεντάπασιν από τα αναγκαιώτερα, απρόβλεπτος από πάσαν ελπίδα έξωθεν.

"Και όμως αυτή ελευθερωθή από μόνην την ανδρείαν των αυτής Ιππέων, και από την πίστιν των, των οποίων ο ουρανός συνυπερασπίζετο.

"Ιδού ο τύπος ο εδικός σας.

"Ιδού η εικόνα της τύχης σας.

"Οι καβαλλιέροι έξω απ' αυτάς τας δύο αιτίας, έχετε να διαφθεντεύσετε την πατρίδα σας, τας γυναίκας σας, τα υποστατικά σας, και όλα σας τα αγαθά.

"Είσθε άνδρες και ελεύθεροι και ανδρείοι.

"Οι εχθροί σας δεν είναι, παρά ένα συνάθροισμα από αχρείους σκλάβους.

"Εχετε καλήν αττιγλιαρίαν (μηχανοπυροβολικήν) και αρματολογίαν.

"Δειχθήτε, ω ανδρείοι, καθώς πρέπει και σας υπόσχομαι την νίκην.

"Η βοήθεια, οπού προσμένομεν, δεν ημπορεί να αργήση.

"Ιξεύρετε πως η Αυξεντία αρμάτωσε διά την αγάπην σας μίαν φλότταν δυνατήν, και ότι αύτη κανένα πράγμα δεν θέλει αμελήσει διά να βαστάση την κυριαρχίαν ενός βασιλείου τοσούτον ηγαπημένου.

"Βέβαιοι λοιπόν εις αυτάς τα ανθρωπίνους βοηθείας, πασχήσατε εκείνας του ουρανού με τας δεήσεις σας, με μίαν τελείων συντριβήν της καρδίας και αποχήν των αμαρτιών σας.

"Ο Θεός σας φοβερίζει, αλλά δεν τον βάλλετε εις ανάγκην να σας τιμωρήση.

"Αυτός σας δείχνει τα σημεία της οργής του, διά να διατεθήτε να εξιλεώσετε την ευσπλαχνίαν του, και διά να ελπίζετε παρ' αυτού την απολύτρωσιν σας και δοξολογήσατε αυτόν ως αληθινόν και μεγαλόδωρον παροχέα πάντων των δωρημάτων.

"Αυτή η ομιλία εθέρμανε πάντας, και ο ένας εγκαρδίωνε τον άλλον.

"Εδιαμοιράζοντο τα στήματα και οι τόποι εις τον καθ' ένα και συνερίζωντο καθ' ένας να διαυθεντεύση την πατρίδα του με την ιδίαν χύσιν του αίματος.

"Τότε ηνάγκασαν οι ρετόροι να φέρουν εις τα καστέλλια τα αναγκαία της τροφής.

"Επορεύθησαν οι ίδιοι εις Ασχιαν, προσμένοντες εκεί τον τοποτηρητήν της Αμμοχώστου, διά να διωρίσουν τα σιτάρια, τα πρόβατα και όσα άλλα χρειαζόμενα.

" Και δεν έκαμαν άλλο, παρά να αρπάξουσι τα ζώα του καθενός, τα κριθάρια και τα σιτάρια.

"Οι δυστυχείς πάροικοι επρόσμενον με επιθυμίαν μεγάλην να ακούσουν ότι ελευθερώθησαν από την σκλαβίαν, επειδή ήκουσαν πως ήλθον γράμματα από την Αυθεντίαν, οπού έγραφον να τους ελευθερώσουν, την οποίαν ελευθερίαν δεν απόκτησαν, μήτε ήλπιζαν να αποκτήσουν, έξω απ εκείνην του Μουσταφαπασά".

"Τη δε 27 Ιουνίου φεύγουσα από τον Φοίνικα η ναυτική αρμάδα του εχθρού, έφθασεν εις Πάφον τη α Ιουλίου, και μετά δύο ημέρας άραξεν εις Λεμεσόν και την ελεηλάτησεν έως το Ακρωτήριον και αρπάζοντες και καίοντες οι Τούρκοι, έφθασαν έως εις χωρίον Πολεμίδια.

"Εκεί ο καπετάνιος της Πάφου Παλλιπιέτρος με τους στρατιώτας της ώρμησεν εις την μέση των εχθρών και εκαταχάλασε πολλούς. Εβαλεν εις φυγήν και επήρε δύο ζωντανούς ους εφόρτωσε δύο σάκκους κεφαλάς, και ύστερον έφερεν εις Λευκοσίαν επάνω εις κοντάρια αυτάς, και τους δύω αιχμαλώτους μετά θριάμβου.

"Την ακόλουθον ημέραν η αρμάδα ήλθεν εις Αλικαίς χωρίς να απαντήση παραμικρήν εναντιότητα.

"Εβγαλεν ευθύς εις γην όλον του το ιππικόν και πεζόν στράτευμα και πάσαν την αποσκευήν, και έκαμεν εκεί τας ετοιμασίας του Μουσταφάπασα.

"Επορεύθη τότε εκείθεν ο Πιαλή Πασάς με εκατοντάδα γαλέρας και άλλα πλοία εις τον κόλπον Παγιασίου και στρατεύματα.

"Εν τω μεταξύ τούτου του καιρού ο Μουσταφάπασας έστειλε γράμματα εις Λευκωσίαν με τινα τυφλόν καλόγερον Νικόδημον Καρφιάτην, παρακινητικά και φοβεριστικά, παρακικνών όλους να ήθελαν να υποταχθή με ειρήνην εις τον αυθέντην του, συγχωρών τους αποταχθέντας μεγάλην ελευθερίαν και εξουσίαν εις τα πράγματα αυτών.

"Πολλοί δε των Τουρκών έκαμαν επιδρομάς διαφόρους αρπάζοντες και λεηλατούντες τα χωρία και φθάνοντες εις τα Λεύκαρα, χωρίον μέγα, οδηγούμενοι υπό ενός ιερέως Ρωμαίου, εκεί, έπεισαν τους Λευκαρίτας να υποταχθούν και ελθόντες τινές εξ αυτών επίτροποι εις τον Μουσταφαπασάν, έδωκαν όρκον υποταγής και έλαβον εξ αυτού κάποια τινά προνόμια, και ασυδοσίας, τα οποία μετά παρέλευσιν χρόνων έχασαν οι Λευκαρίται.

"Οι ρετόροι της Λευκοσίας μαθόντες των Λευκαριτών την υποταγήν εις τους Τούρκους έστειλαν τινά Δημήτριον Λάσκαρην καπετάνιον με την συντροφίαν του, διά να περάση όλους από το σπαθίον και να κατακαύση το χωρίον τους.

"Αλλά κατατρεχθείς υπό των εκείσε εχθρόν εν μέσω δύω ορέων, σκοτωθείς ο ίππος του, ολίγον έλειψε να ληφθή αιχμάλωτος εάν δεν έπερνε άλλον ίππον και να φύγη εις Λευκοσίαν.