15 7 1974: Αγριες δολοφονίες και εκτελεσεις κατά το πραξικόπημα του Ιουλίου του 1974 από πραξικοπηματίες στη Λάρνακα, Λευκωσία και Λεμεσό.

S-2086

15.7.1974: ΑΓΡΙΕΣ ΔΟΛΟΦΟΝΙΕΣ ΚΑΙ ΕΚΤΕΛΕΣΕΙΣ ΚΑΤΑ ΤΟ ΠΡΑΞΙΚΟΠΗΜΑ ΤΟΥ ΙΟΥΛΙΟΥ ΤΟΥ 1974 ΑΠΟ ΠΡΑΞΙΚΟΠΗΜΑΤΙΕΣ ΣΤΗ ΛΑΡΝΑΚΑ, ΛΕΥΚΩΣΙΑ ΚΑΙ ΛΕΜΕΣΟ

Ο Δημοσιογράφος Αντρος Κυριακίδης ήταν ένας από τους λίγους δημοσιογράφους που ασχολήθηκαν με το πραξικόπημα λίγο μετά την καταστροφή.

Για μέρες έδινε το γύρο της Κύπρου και συγκέντρωνε πληροφορίες παίρνοντας συνεντεύξεις από όσους έζησαν τα γεγονότα. Σε μια από τις αποστολές αυτές έχασε και τη ζωή του σε οδικό δυστύχημα.

Μαζί με τον Ρένο Πρέντζα εξέδωσαν το 1976 το μοναδικό βιβλίο " Οαν ξεκίνησαν τα τανκς", το οποίο θεωρείται οδηγός για όσους θέλουν να μελετήσουν την ιστορία του πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου 1974.

Στο βιβλίο αυ τό ο Αντρος Κυριακίδης δίνει λεπτομέρειες για ... εκτελέσεις ή θανάτους ανθρώπων της αντίστασης στις διάφορες πόλεις της Κύπρου.

Αναφέρει:

ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ 17ΧΡΟΝΗΣ ΣΤΗ ΛΕΥΚΩΣΙΑ

Στις 5 το απόγευμα της 15ης Ιουλίου 1974 η 17χρονη Αντρούλα Αγαμέμνωνα (Μεμνή) Αργυρίδη δέχθηκε μια σφαίρα στο σπίτι της στην οδό Ονησίλλου στο Βόρειο Πόλο στη Λευκωσία.

Το τραύμα από τη σφαίρα που δέχθηκε στο δεξιό αυτί ήταν θανατηφόρο.

Αναφέρει ο Αντρος Κυριακίδης για τιις συνθήκες θανάτου της μικρής:

"Λίγο μετά τις τέσσερις εμφανίστηκαν ένοπλοι. Ηταν λοκατζήδες κι' εοκαβητατζήδες. Προχωρούσαν από τους πίσω δρόμους. Αλλά δεν υπήρχαν αντίπαλοι ένοπλοι. Ετσι ήταν ησυχία και το κορίτσι ένοιωθε ασφαλισμένο. Γι' αυτό και όταν κατά τις 5 σηκώθηκε από τη θέση της δεν ένοιωθε κανένα φόβο. Δεν είχε καμιά υποψία. Ανόητο κουτό κορίτσι...

Ο φονιάς ήταν λίγα μέτρα πιο πέρα. Ν' άκουγε τάχα τα αθώα σου βήματα; Να τρόμαξε καθώς σε είδε; Να τρόμαξε από κάποιαν άλλην αιτία και να πυροβόλησε; Αγνωστος ο φονιάς, άγνωστη η αιτία του φονικού. Το γεγονός είναι αυτό το φον

ικό. Ενα κορίτσι που στα 17 του χρόνια έπεσε δολοφονημένο, θύμα του Ιωαννίδη, τους χούντας, της ΣΙΑ, θύμα της πιο επαίσχυντης προδοσίας. Ηταν δυο βήματα από το μικρό δωματιάκι της αυλής ένα αποχωρητήριο. Η σφαίρα τη βρήκε απροσδόκητα και μαζί ο θάνατος".

ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΑΠΟ ΠΡΑΞΙΚΟΠΗΜΑΤΙΕΣ ΣΤΗ ΛΕΜΕΣΟ

Γύρω στις 9 το πρωί της 15ης Ιουλίου 1974, Ημέρα του πραξικοπήματος, αστυνομικοί διενήργησαν έφοδο και κατέλαβαν την 4η Ανωτέρα στη Λεμεσό.

Οι αξιωματικοί και άντρες που βρίσκονταν στο κτίριο παραδόθηκαν.

Προσθέτει ο Αντρος Κυριακίδης στο βιβλίο του "οταν ξεκίνησαν τα τανκς":

"Αοπλοι και με τα χέρια υψωμένα προχώρησαν οι αξιωματικοί και οι στρατιώτες. Κι' εκεί διαπιστώθηκε πως ένας ταγματάρχης, ο Γεννάτος, ήταν ελαφρά τραυματισμένος. Αμέσως ο αναπληρωτής λοχίας 1132 Χριστόδουλος Συμεωνίδης φρόντισε για τη μεταφορά του στο Νοσοκομείο.

Πριν ακόμη προλάβουν να τον πάρουν, οι άλλοι αξιωματικοί και οι στρατιώτες άρχισαν να επιβιβάζονται στα λάντ-ρόβερ. Ο επικεφαλής των αστυνομικών τους διέταξε να κατέβουν για να πάνε με τα πόδια. Ακριβώς εκείνη τη στιγμή σημειώθηκε ένα τραγικό δυστύχημα.

Ενα όπλο εκπυρσοκρότησε και μια σφαίρα καρφώθηκε στο στομαχι του ταγματάρχη Ζερβού, ενώ κατέβαινε από το λαντ-ρόβερ. Η κατάσταση του ήταν κρίσιμη. Ο Συμεωνίδης πήρε και τον Ζερβό και τους οδήγησε γρήγορα στο νοσοκομείο. Ο Ζερβός ήταν κιόλας νεκρός".

Την επομένη πραξικοπηματίες σκότωσαν τον Συμεωνίδη.

Τον πυροβόλησαν εν ψυχρώ...

Ο Συμεωνίδης ηγείτο ομάδας αντιστασιακών στην περιοχή του αστυνομικού σταθμού Αγίου Ιωάννου κοντά το Τρίτο Γυμνάσιο και την Πέμπτη αστυνομική. Από παρεξήγηση μια γυναίκα τον ειδοποίησε ότι βρίσκονταν κοντά στην περιοχή και άλλοι αντιστασιακοί. Ο Συμεωνίδης έσπευσε κοντά τους αλλά αυτοί ήταν πραξικοπηματίες και τον συνέλαβαν"

Τη συνεχεία δίνει ο Αντρος Κυριακίδης:

"Ο εοκαβητατζής με το μίσος ανάγλυφο στο πρόσωπο του είπε περιφρονητικά. Εγώ εννά σε καθαρίσω.

Ταυτόχρονα γύρισε το όπλο του εναντίον του αστυνομικού.

- Αν μεν εν άλλον λυπήθου τα μωρά μου. Εχω δκυο μωρ...

Δεν πρόλαβε να τελειώσει τη φράση ο Χριστόδουλος. Ο φονιάς πάτησε τη σκανδάλη κι' άδειασε τη σφαιροθήκη του Καλασνίκωφ στο κορμί του.

Ο θάνατος δεν ήταν ακαριαίος. Κολυμπούσε στο αίμα, όμως ζούσε. Είχε δεχτή τις τελευταίες 5-6 σφαίρες μόνο. Κι' ίσως, αν τον έπαιρναν γρήγορα στο νοσοκομείο, να μη πέθαινε. Το πρότεινε ένας άλλος εκοκαβητατζής.

- Αφού εν επέθανεν να τον πάρουμε στο Νοσοκομείο.

Ομως ο φονιάς διαφωνούσε.

- Οϊ ούρλιαξε. Παίξετε τον τζι' εσείς.

Οι άλλοι δίσταζαν. Δεν ήταν δα και τόσο...ανδροπρεπές να δίνης τη χαριστική βολή σε ένα θύμα εν ψυχρώ δολοφονίας. Δεν δίσταζαν όμως, όλοι. Δυο πυροβόλησαν. Ο Συμεωνίδης ήταν νεκρός".

ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΟΣ ΠΕΦΤΕΙ ΣΤΟ ΖΑΚΑΚΙ

Στο Ζακάκι στις 16 Ιουλίου πραξικοπηματίες έστησαν ενέδρες κοντά σε σταθμό βενζίνης και όταν πιστοί στο κράτος αστυνομικοί και πολίτες αποφάσισαν να αποσύρονται από τη Λεμεσό για συνέχιση της αντίστασης στην Πάφο έπεσαν στην παγίδα.

Προσθέτει ο Αντρος Κυριακίδης:

" Το πρώτο αυτοκίνητο με τους παφίτες φάνηκε γύρω στις 5 το πρωί. Δημοκρατικοί πολίτες πριν φτάσουν στο σημείο της ενέδρας τους φώναξαν να προσέχουν.

- Προσέχετε, έστησαν ενέδρα.

Ακουσαν οι εκοκαβητζήδες κι' άρχισαν να τους πυροβολούν. Πετάκτηκαν έξω από τ' αυτοκίνητο οι αστυνομικοί, σκορπίστηκαν στη γύρω περιοχή κι' άρχισαν να βάλλουν εναντίον των πραξικοπηματιών. Σε λίγο οι εοκαβητζήδες είχαν τραπεί σε φυγή. Πίσω τους άφηναν ένα νεκρό και μερικούς τραυματίες. Στη σύγκρουση εκείνη έπεσε μαχόμενος κι' ένας Αστυνομικός, ο Αντης Παπαδόπουλος".

ΤΕΣΣΕΡΙΣ ΝΕΟΙ ΔΟΛΟΦΟΝΟΥΝΤΑΙ ΣΤΗ ΛΑΡΝΑΚΑ

Τέσσερις νεαροί ήταν τα θύματα των πραξικοπηματιών στη Λάρνακα το απόγευμα της ημέρας του πραξικοπήματος: Γεώργιος Αδάμου, 45 χρόνων, Αντρέας Θεοδοσίου, 14 χρόνων, Γεώργιος Χαραλάμπους, 16 χρόνων και Αχιλλέας Κουρτελλής, 24 χρόνων, όλοι από τη Λάρνακα. Τραυματίες οι Γεώργιος Χαραλάμπους, 18 χρόνων, Λευτέρης Νικόλα 17 χρόνων, Αντρος Θεμιστοκλέους 17 χρόνων Στέλιος Βασιλείου και Αντρεάς Σεντουκτζής.

Γύριζαν στην πόλη φωνάζοντας ότι ζούσε ο Μακάριος και δεν σκοτώθηκε και οι πραξικοπηματίες δεν ανέχονταν την ενέργεια τους.

Ετσι ενώ βρίσκονταν στη λεωφόρο Αυξεντίου με κατεύθυνση την πλατεία "Ακρόπολη", στο θεωρούμενο κέντρο της Λάρνακας, επιβαίνοντες σε τρία πικ-απ αυτοκίνητα οι πραξικοπηματίες που βρίσκοταν στο Τακτικό Συγκρότημα της πόλης έβαλαν εναντίον τους...

Επιβάτης ενός από τα τρία αυτοκίνητα αφηγήθηκε στον Αντρο Κυριακίδη:

"Από τους πυροβολισμούς κτυπήθηκε ο οδηγός του αυτοκινήτου μας στο κεφάλι. Αμέσως το πρόσωπο του γέμισε αίμα και ήταν φανερό πως δεν έβλεπε καλά. Δυσκολευόταν στο οδήγημα και μετά βίας κρατούσε τον έλεγχο του αυτοκινήτου του. Μόλις που μπόρεσε να στρίψη στη Βίκτωρος Ουγκώ και σταμάτησε. Κατεβήκαμε από το αυτοκίντο και είδαμε ότι τρεις από μας ήταν νεκροί: Ο Ανδρέας Θεοδοσίου, 14 χρόνων, Γεώργιος Χαραλάμπους, 16 χρόνων και Γεώργιος Αδάμου 45 χρόνων".

Εξάλλου ένας από τους επιβάτες του τρίτου αυτοκινήτου αφηγήθηκε:

"Μόλις ακούσαμε τη διαταγή του λοχία του (Τακτικού) Συγκροτήματος (να βάλει ο στρατιώτης εναντίον τους) προσπαθήσαμε να καλυφθούμε μέσα στο αυτοκίνητο. Αλλά είμαστε πολλοί. Τα δυο πρώτα αυτοκίνητα πήραν την οδό Ερμού. Εμείς προχωρήσαμε στην οδό Καλογερά, αλλά οι σφαίρες μας έπιαναν. Προχωρήσαμε χαμηλά στην οδό Καλογερά και στρίψαμε σε μια πάοοδο κοντά στην έκθεση επίπλων Καρπασίτη. Εκεί διαπιστώσαμε ότι ο Αχιλλέας Κουρτελλής, 24 χρόνων που στεκόταν στο πίσω μέρος του αυτοκινήτου ήταν νεκρός. Οι σφαίρες τον βρήκαν στο κεφάλι και την καρδιά. Ηταν και δυο πληγωμένοι: Οι Γεωργιος Χαραλάμπους και Αντρέας Θεμιστοκλέους, 18 χρόνων και οι δυο.

Αμέσως κατεβάσαμε το νεκρό και με ιδιωτικό αυτοκίνητο μεταφέρτηκε στο νοσοκομείο. Οι δυο πληγωμένοι οδηγήθηκαν με άλλο ιδιωτικό αυτοκίνητο στον αστυνομικό σταθμό όπου συνάντησαν τον Αντρέα Σεντουκτζή που είχε επίσης πληγωθή στο χέρι. Ο Σεντουκτζής βρισκόταν στο δεύτερο αυτοκίνητο. Στους τρεις τραυματίες πρόσφερε τις πρώτες βοήθειες ο γιατρός Δώρος Χριστοδουλίδης-μετέπειτα βουλευτής του ΑΚΕΛ-(που έπαιξε σημαντικό ρόλο στην αντίσταση κατά των πραξικοπηματιών στη Λάρνακα).

ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ ΥΠΑΛΛΗΛΟΥ ΣΤΗ ΛΑΡΝΑΚΑ

Ενα άλλο θύμα των πραξικοπηματιών στη Λρνακα ήταν ο Θεόδοτος Δημητρίου υπάλληλος της αρχής Ηλεκτρισμού.

Ο Δημητρίου κλήθηκε σε υπηρεσία στα μεσάνυκτα της 15ης Ιουλίου για αντικαταστήσει συναδέλφους του που είχαν απατείνει το ωράριο τους.

Ετσι με λεωφορείο επέβαινε και ο συνάδελφος του Γεώργιος Σολομωνίδης. Το λεωφορείο συνόδευε λαντ- ρόβερ των πραξικοπηματιών .

Γράφει ο Αντρος Κυριακίδης:

" Ο Σολομωνίδης εισηγήθηκε να ακολουθήσουν την ίδια πορεία που ακολούθησε το λεωφορείο όταν ερχόταν- ο δρόμος πιο πέρα ήταν χαλασμένος- όμως από το λαντ- ρόβερ κάποιος είπε "δεν βαριέσαι, δέκα μέτρα χαλασμένο, δεν πειράζει",

Και προχώρησαν.

Ο δρόμος περνούσε μπρος στον αστυνομικό σταθμό υπαίθρου Λάρνακος. Το λεωφορείο προχώρησε κι' έφτασε κοντά στο σταθμό. Και ξαφνικά την ησυχία της νύκτας έκοψαν αλλεπάλληλες απρόκλητες ριπές. Τόσο ήταν τρομαγμένοι οι πραξικοπηματίες, που χωρίς να ελέγξουν ποιο ήταν το λεωφορείο, ποιοι οι επιβάτες του και που πήγαιναν, πίεσαν τις σκανδάλες των οπλοπολυβόλων τους, με αποτέλεσμα ο Θεόδωρος Δημητρίου να χάσει τη ζωή του και υποστή πολλαπλά τραύματα ο Γεώργιος Σολομωνίδης".