16.2.1973: Ο Ραούφ Ντενκτάς ανακηρύσσεται στην τουρκική συνοικία της Λευκωσίας "Αντιπρόεδρος" της Κυπριακής Δημοκρατίας θέτοντας για καλά στο περιθώριο τον γηραιό πολιτικό Φαζίλ Κουτσιούκ.

S-2032

16.2.1973: Ο ΡΑΟΥΦ ΝΤΕΝΚΤΑΣ ΑNΑΚΗΡΥΣΣΕΤΑΙ ΣΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΚΗ ΣΥΝΟΙΚΙΑ ΤΗΣ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ "ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ" ΤΗΣ ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΘΕΤΟΝΤΑΣ ΓΙΑ ΚΑΛΑ ΣΤΟ ΠΕΡΙΘΩΡΙΟ ΤΟΝ ΓΗΡΑΙΟ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΦΑΖΙΛ ΚΟΥΤΣΙΟΥΚ

Το 1973 αποδείχθηκε σημαδιακό για την τουρκοκυπριακή κοινότητα στην οποία θα αναλάμβανε την ηγεσία πια ο Ραούφ Ντενκτάς, ο οποίος θα αντικαθιστούσε το γηραιό τουρκοκύπριο πολιτικό και πρώην αντιπρόεδρο Φαζίλ Κουτσιούκ.

Οι τουρκοκύπριοι είχαν εφαρμόσει από το 1963 με τις διακοινοτικές συγκρούεις την τακτική "ότι-κάνουν-οι Ελληνες-το κάνουμε- κι-εμείς".

Ετσι μετά την απόφαση του προέδρου Μακαρίου να προκηρύξει εκλογές για το Φεβρουάριο του 1973 έκαμαν το ίδιο και οι τουρκοκύπριοι με την εκλογή του τουρκοκύπριου αντιπροέδρου- έστω και αν αυτός δεν μετείχε στην Κυβέρνηση.

Ομως ενώ τον Ραούφ Ντενκτάς φαινόταν να προωθούσε η Αγκυρα στην τουρκοκυπριακή κοινότητα άρχισαν να αναπτύσσονται και άλλες τάσεις και να προωθούνται άλλοι υποψήφιοι.

Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι η εφημερίδα του Φαζίλ Κουτσιούκ, "Χαλκίν Σεσί" προέβαλε το προεκλογικό πρόγραμμα του Νιχάτ Μπερμπέρογλου, ηγέτη του Ρεπουμπλικανικού Τουρκικού Κόμματος και αντιπάλου του Ραούφ Ντενκτάς, ο οποίος αποφάσισε να διεκδικήσει την αντιπροεδρία .

Σύμφωνα με το προεκλογικό του μανιφέστο ο Μπερμπέρογλου (Χαλκίν Σεσί 3.2.1973) υποσχόταν να εγκαθιδρύσει δημοκρατική τάξη στηριζόμενη στη δημοκρατική δικαιοσύνη και την κοινωνική ασφάλεια και ότι θα αποκαθιστούσε στενότερες σχέσεις με την Τουρκία.

Ακόμα ο Μπερμπέρογλου υποσχόταν ότι:

- Θα διατηρούσε την αστυνομία, τις "ένοπλες δυνάμεις" και τη δικαστική εξουσία μακρυά από την πολιτική.

- Θα διόριζε "δημόσιους υπαλλήλους" ή θα τους προήγαγε χωρίς συναισθηματική επιρροή.

- Θα ευνοούσε ως λύση του Κυπριακού τη λύση ανεξάρτητου κράτους, βασισμένου στο συνεταιριστικό σύστημα, το οποίο θα διασφάλιζε την εθνική ενότητα και αλληλεγγύη της τουρκικής κοινότητας ως και την ασφάλεια της ζωής και περιουσίας.

Ακόμα ζητούσε προτεραιότητα στις μικρές βιομηχανίες και αποκατάσταση αρμονικών σχέσεων μεταξύ της τουρκικής κοινότητας και της εμπορικής τάξης.

Επίσης τόνιζε ότι πρώτη προϋπόθεση για την ανάπτυξη της κοινότητας θα είναι ο ελεύθερος συναγωνισμός και ευνοούσε επιστροφή των "προσφύγων" στα χωριά τους μετά την εισαγωγή των αναγκαίων μέτρων ασφάλειας και την παροχή σ' αυτούς αποζημιώσεων.

Βασικά στελέχη του κόμματος του Μπερμπέρογλου ήταν οι Ναζίτ Ταλάτ και ο δικηγόρος Τζιαχίτ Γιλμάζογλου.

Από την πλευρά του Ραούφ Ντενκτάς ήταν όλο κατηγορίες εναντίον της ελληνοκυπριακής κοινότητας και ευρύτερα της κυπριακής κυβέρνησης.

Σε ομιλία του στη Μόρα και άλλα χωριά (Φιλελεύθερος 4.2.1973) ανέφερε ότι οι ελληνοκύπριοι προοδεύουν στον οικονομκό τομέα επειδή κλέβουν και ιδιοποιούνται την τουρκική περιουσία.

Σύμφωνα με τη εφημερίδα "Μποζκούρτ" σε άλλες ομιλίες του ο Ντενκάς απαντώντας σε δήλωση του Προέδρου της ΕΣΕΑ Γ. Βασιλειάδη ότι η παράταξη του θα αποδυόταν σε αγώνα για την ένωση αν υπογραφόταν συμφωνία που θα την απέκλειε, είπε:

" Οι αντίπαλοί μας πρέπει να γνωρίζουν σαφώς και οριστικώς ότι εάν επιχειρήσουν να επιτύχουν την ένωση με στρατιωτικά μέτρα θα πάρουν στρατιωτική απάντηση, εάν επιχειρήσουν να πραγματοποιήσουν την ένωση με διοικητικά μέτρα, θα πάρουν διοικητική απάντηση, εάν δε προσπαθήσουν να πράξουν τούτο με πολιτικά μέσα, θα λάβουν απάντηση".

Επικαλούμενος στην υποστήριξη της Τουρκίας ο Ραούφ Ντενκτάς ανέφερε:

"Στην κυπριακή διένεξη η τουρκική πλευρά με την υποστήριξη των 40 εκατομμυρίων της Τουρκίας είναι ισχυρότερη από τους αντιπάλους της".

Ο Ντενκτάς αποκάλυψε επίσης ότι η τουρκοκυπριακή κοινότητα έπαιρνε αρκετή χρηματική ενίσχυση από την Τουρκία λέγοντας ότι κατά το 1973 η βοήθεια από την Αγκυρα θα ανερχόταν στο μισό εκατομμύριο λίρες για τα προγράμματα ανάπτυξης της και ότι από το ποσό αυτό θα κατασκευάζονταν δρόμοι, αρδευτικά και άλλα έργα στις αγροτικές περιοχές.

Τέλος υποσχέθηκε νίκη των τουρκοκυπρίων επί των ελληνοκυπρίων και προειδοποίησε ότι η κάθε βήμα προς την ένωση έφερνε τους τουρκοκύπριους πιο κοντά προς την Τουρκία:

"Χάσαμε 103 χωριά αλλά γνωρίζομεν ότι θα τα πάρουμε πίσω. Βαδίζουμε μιά έντιμη πορεία, αντίστασης, η οποία θα απολήξει σε νίκη. Εφ' οσον οι ελληνοκύπριοι επιθυμούν να ενωθούν με τη μητέρα πατρίδα τους, θα ενωθούμε κι' εμείς με τη μητερα πατρίδα μας. Κάθε βήμα τους προς την ένωση, θα μας φέρει πλησιέστερα προς τη μητέρα πατρίδας μας".

Ο Ραούφ Ντενκτάς που διεξήγαγε τις ενδοκυπριακές συνομιλίες εκ μέρους των τουρκοκυπρίων μαζί με τον Γλαύκο Κληρίδη από το 1968 καλούσε στις ομιλίες του, τους τουρκοκύπριους να του δώσουν μεγάλη πλειοψηφία στις ελογές ώστε να μπορεί να διαπραγματεύεται με άνεση στις ενδοκυπριακές συνομιλίες

Οπως οι διάφοροι Ελληνες ηγέτες μιλούσαν για την Ενωση ο Ντενκτάς εκμεταλλευόμενος τις φωνές υπέρ της πορείας αυτής επέμενε ότι οι τουρκοκύπριοι δεν θα ζούσαν πλέον κάτω από τους Ελληνες.

Σε ομιλία του στο Ορτάκιογιου (περιοχή Λευκωσίας) στις 5 Φεβρουαρίου είπε ότι οι Τούρκοι της Κύπρου " ή θα ζήσουν μια έντιμη ζωή σε μια Κυπριακή Δημοκρατία, ή θα ζήσουν ελεύθεροι υπό τη διοίκηση της Τουρκίας".

" Εάν θα ζήσουμε στο κυπριακό κράτος", πρόσθεσε, "δεν θα υπαχθούμε στην ελληνική κυριαρχία, αλλά θα έχομε την τουρκική σημαία και γλώσσα και η Τουρκία θα είναι κυριότερη μας εγγύηση. Οι Τούρκοι της Κύπρου δεν θα ανεχθούν να υπαχθούν σε καθεστώς παρόμοιο με εκείνο των τουρκικών κοινοτήτων που ζουν στη Ρόδο, την Κρήτη και τη Δυτική Θράκη".

Σε μια περίοδο που ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος δεχόταν διπλή επίθεση τόσο από την ΕΟΚΑ Β όσο και από τους τρεις Μητροπολίτες που εκβίαζαν με κάθε τρόπο την αποχώρηση του από την προεδρία η Τουρκία ξεκαθάριζε ότι αν κινδύνευαν οι τουρκοκύπριοι θα έπαιρνε αποτελεσματικά μέτρα εναντίον οποιασδήποτε προσπάθειας δημιουργίας τετελεσμένων γεγονότων και απειλής της ασφάλειας της τουρκικής κοινότητας.

Σε σχετικές δηλώσεις προέβη ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Μπαγιουλκέν (8.2.1973) ο οποίος ξεκαθάρισε και δημόσια τις προτιμήσεις της χώρας του για τον υποψήφιο των τουρκοκυπρίων για την "αντιπροεδρία".

"Ο Ντενκτάς είναι ο ισχυρότερος υποψήφιος για τις εκλογές" είπε ο τούρκος υπουργός ο οποίος κάλεσε τους τουρκοκύπριους σε ενότητα γύρω από αυτόν.

Στις ομιλίες του ο Ραούφ Ντενκτάς έβαλλε προς δυο κατευθύνσεις: Την ελληνοκυρπιακή κοινότητα και τον Μπερμπέρογλου, τον οποίο ουσιαστικά δεν ήθελε μέσα στα πόδια του, ώστε να ανακηρυχθεί χωρίς ανθυποψήφιο.

Ετσι σε ομιλία του στις 11 Φεβρουαρίου στη Λευκωσία κατηγόρησε τον Μπερμπέρογλου ότι συμβάλλει στη διάβρωση του τουρκικού μετώπου.

Ακόμα ανέφερε ότι τα μέλη του Κόμματος του Μπερμπέρογλου ήταν μέλη του ΑΚΕΛ, της ΠΕΟ και της ΕΔΕΚ.

Για την πολιτική που θα ακολουθούσε με την εκλογή του ανέφερε:

" Η τουρκική κοινότητα, συνέβαλε στην ίδρυση του κυπριακού κράτους και αποτελεί ένα από τα σκέλη του. Αποτελούν οι τουρκοκύπριοι μέρος του τουρκικού Εθνους, αλλά επιθυμούν την ειρηνική συνύπαρξη στο κυπριακό κράτος. Προσπάθεια για την Ενωση θα έχει ως αποτέλεσμα τη διχοτόμηση. Απαιτείται έντιμη ειρήνη στην Κύπρο, η οποία και να συμβάλει ως γέφυρα για την ανάπτυξη της φιλίας μεταξύ της Ελλάδας και της Τουρκίας".

Οι πληροφορίες για τα τεκταινόμενα στα κατεχόμενα γύρω από την προεκλογική εκστρατεία ήταν περιορισμένες αλλά ανέφεραν ότι στις 12 Φεβρουαρίου ο Μπερμπέρογλου κλήθηκε στη τουρκική πρεσβεία στη Λευκωσία όπου σύμφωνα με την εφημερίδα " Φιλελεύθερος" της 15ης Φεβρουαρίου του διεβιβάσθη μήνυμα του τούρκου υπουργού Εξωτερικών Μπαγιουλκέν, με το οποίο καλείτο αυτός "χάριν της ενότητος των τουρκκυπρίων" να αποσύρει την υποψηφιότητα του και να δώσει στο Ραούφ Ντενκτάς την ευκαιρία να αναδειχθεί αντιπρόεδρος χωρίς ανθυποψήφιο".

Ο Μπερμπέρογλου όμως είπε ότι θα συγκαλούσε την Κεντρική Επιτροπή του Κόμματος η οποία, ωστόσο, απέρριψε την εισήγηση αυτή της Αγκυρας.

Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες της εφημερίδας (η ελληνική συνοικία μπορούσε να επικοινωνεί τηλεφωνικώς με την τουρκοκυπριακή):

"Την επομένη άνδρες της τουρκοκυπριακής Υπηρεσίας πληροφοριών της τουρκικης "αστυνομίας" με πολιτικήν περιβολήν ωδήγησαν τον κ. Μπερμπέρογλου και τους εκ των ηγετών του Κόμματος του κ.κ. Ν. Ταλάτ και Τζ. Γιλμάζογλου εις τον "αστυνομικόν σταθμόν" εις την τουρκικήν συνοικίαν της Λευκωσίας, όπου τους εκράτησαν επί δύο ώρας. Εν συνεχεία οι τρεις συλληφθέντες ωδηγήθηκαν εις τας οικίας των και έκτοτε τελούν υπό κατ' οίκον περιορισμόν. Το τηλέφωνον της οικίας του κ. Μπερμπέρογλου αποσυνυνεδέθη, λειτουργεί δε μόνον εκείνο του γραφείου του εκ του οποίου η υπάλληλος ανακοινοί οσάκις ερωτηθή διά τον κ. Μπερμπέρογλου ότι "δεν γνωρίζει που ούτος ευρίσκεται".

Δεον να σημειωθή ότι ο κ. Μπερμπέρογλου είχε συγκαλέσει διά χθες δημοσιογραφική διάσκεψιν εις το γραφείον του κατά την οποίαν θα ωμίλει διά το προεκλογικόν του πρόγραμμα. Τούρκοι δημοσιογράφοι, οι οποίοι ηρωτήθησαν σχετικώς είπον ότι η δημοσιογραφική διάσκεψις δεν έγινε.

Εξάλλου παλλαϊκή συγκέντρωσις την οποίαν ο κ. Μπερμπέρογλου προεκήρυξεν εις την Παλαιάν Αμμόχωστον διά την παρ. Κυριακήν 11ην Φεβρουαρίου, ενώπιον της οποίας θα εξέθετε το προεκλογικόν του πρόγραμμα ηκυρώθη υπό του τούρκου στρατιωτικού διοικητού της Αμόχωστου.

Ο κ. Μπερμπέρογλου και στελέχη του Κόμματος του παρηκολοθούντο στενώς από της πρώτης ημέρας καθ' ην ανεκοινώθη ότι το κόμμα του κ. Μπερμπέρογλου θα διεξεδίκει δι' υποψηφίου το αξίωμα του αντιπροέδρου.

Ο κ. Μπερμπέρογλου κατηγορείται υπό του κ. Ντενκτάς ότι εχαρακτήριζε φασιστικήν την τουρκοκυπριακή οργάνωση ΤΜΤ και ότι είχε τη υποστήριξη των κομμουνιστών και των αναρχικων φοιτητών".

Ωστόσο ο Μπερμπέρογλου επέμενε και ανακοίνωσε την επομένη (15.2.73) ότι παρέμενε στην κούρσα για την "αντιπροεδρία".

Ομως ο Μπερμπέρογλου δεν είχε πολλές επιλογές ενώ συνεχιζόταν η καταπίεση των υποστηρικτών του Κόμματος του. Είναι χαρακτηριστικό ότι προσωπιδιφόροι επέδραμαν στην οικία του Χαμίτ Ουτσιού, υποστηρικτή του Μπερμπέρογλου και όταν δεν τον βρήκαν επιτέθηκαν εναντίον της κόρης του Χουσούλ Χαμίτ την οποία κούρεψαν σύριζα.

Για τα μέτρα αυτά εναντίον του Μπερμπέρογλου Επιτροπή του Δικηγορικού Συλλόγου Λευκωσίας διαμαρτυρήθηκε στην Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.

Ομως ο Μπερμέρογλου με δήλωση του απέρριψε ότι πιέστηκε. Το ίδιο έκαμε και ο Ραούφ Ντενκτάς.

Παρά τις διαψεύσεις όμως στις 16 Φεβρουαρίου, ημέρα κατά την οποία έπρεπε να υποβληθούν οι υποψηφιότητες για την "αντιπροεδρία" στην τουρκική συνοικία ο Μπερμπέρογλου προτίμησενα μείνει μακρυά από τις κάλπες και να αφήσει μόνο τον Ντενκτάς.

Σε συντάκτη της εφημερίδας "ο Φιλελεύθερος" ο οποίος τον επισκέφθηκε στο δικηγορικό του Γραφείο απάντησε με διπλωματικό τρόπο " ουδέν σχόλιο" σαν τον ρώτησε γιατί απέσυρε την υποψηφιότητα του.

Με τον τρόπο αυτό ο Ραούφ Ντενκτάς ανακηρύχθηκε πανηγυρικά "αντιπρόεδρος" και σε δήλωση του ανέφερε ότι κατά τις περιοδείες του είχε γνωρίσει την αγάπη και εμπιστοσύνη των τουρκοκυπρίων.

Ακόμα εξέφρασε την πεποίθηση ότι όσες και αν είναι οι δυσχέρειες είναι δυνατόν να υπερασπισθούν με την υποστήριξη της κοινότητας του προς αυτόν και πρόσθεσε:

"Σκοπός είναι η επίτευξη έντιμης διευθέτησης, με ειρηνικά μέσα και η αφωσίωση προς τη Μητέρα Τουρκία. Ελπίζω ότι θα μπορέσω να εξυπηρετήσω την κοινότητα μου και ότι η ελληνοκυπριακή πλευρά θα συμφωνήσει σε μια διευθέτηση υποβοηθώντας τους τούρκους να ζήσουν σε συνθήκες και να επιτύχουν την οικονομική τους ανάπτυξη προς εξυπηρέτηση της Κύπρου ως συνόλου".

Στην τελετή της ανακήρυξης του Ντενκτάς παρέστη για λίγο και ο Φαζίλ Κουτσιούκ, ο οποίος συγχάρηκε τον Ντενκτάς.

Στη συνέχεια πήρε ένα τσιγάρο που του πρόσφερε ο Ντενκτάς και αποχώρησε από την τελετή, σύμφωνα με ελληνοκύπριους δημοσιογράφους που παρέστησαν στην τελετή στα γραφεία της Τουρκικής Κοινοτικής Συνέλευσης στην τουρκική συνοικία της Λευκωσίας, δακρυσμένος...

Ηταν η τελευταία του πολιτική πράξη. Σε λίγο τα υνία της τουρκοκυπριακής κοινότητας αναλάμβανε πλέον ο Ραούφ Ντενκτάς, που γινόταν πλέον πανίσχυρος.