Πρώτη Ηλεκτρονική Ιστορία της Κύπρου

image

Δωρεάν προσφορά σε ερευνητές, μελετητές, φοιτητές, μαθητές και δημοσιογράφους.

Από την Κύπρο στην αρχαιότητα, μέχρι την Κύπρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η αγγλοκρατία, η ΕΟΚΑ, το πραξικόπημα, το σχέδιο Ανάν, η Ευρωπαϊκή Ένωση.

Αρχείο Παναγιώτη Παπαδημήτρη

papademetris-pΜοναδικό αρχείο στο οποίο μπορείτε να προστρέξετε και να αναζητήσετε εύκολα και γρήγορα αυτό που θέλετε για μια περίοδο 8.000 ετών για την Ιστορία της Κύπρου.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ

13.6.1974: Καθώς ο Πρόεδρος Μακάριος δίνει τη "μάχη" της Εθνικής Φρουράς, οι έφεδροι αξιωματικοί, τους οποίους απέρριψε η Κυπριακή Κυβέρνηση, αλλά ενέκρινε το ΓΕΕΦ, αναγκάζονται τελικά να επιστρέφουν στις μονάδες τους.

S-2015

13.6.1974: ΚΑΘΩΣ Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΜΑΚΑΡΙΟΣ ΔΙΝΕΙ ΤΗ "ΜΑΧΗ" ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΦΡΟΥΡΑΣ ΟΙ ΕΦΕΔΡΟΙ ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΟΙ, ΤΟΥΣ ΟΠΟΙΟΥΣ ΑΠΕΡΡΙΨΕ Η ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ, ΑΛΛΑ ΕΝΕΚΡΙΝΕ ΤΟ ΓΕΕΦ, ΑΝΑΓΚΑΖΟΝΤΑΙ ΤΕΛΙΚΑ ΝΑ ΕΠΙΣΤΡΕΨΟΥΝ ΣΤΙΣ ΜΟΝΑΔΕΣ ΤΟΥΣ

Στις 6 Ιουνίου 1974 ο Πρόεδρος Μακάριος προχώρησε ακόμα ένα βήμα πάρα πέρα στη "μάχη" για τον έλεγχο της Εθνικής Φρουράς και προειδοποίησε δημόσια ότι στο εξής η Κυβέρνηση θέλει να αποφασίζει η ίδια για τους μελλοντικούς Εφεδρους Αξιωματικούς που επιλέγονταν και φοιτούσαν στη σχολή για τους ΔΕΑ στα Πολεμίδια.

Ακόμα τόνισε ότι δεν θα γινόταν αποδεκτή παραγνώριση απόφασης της Κυβέρνησης στο θέμα αυτό ούτε θα δεχόταν πλέον προσπάθεια δημιουργίας τετελεσμένων γεγονότων.

Ξεκαθάρισε τέλος ότι η Εθνική Φρουρά πρέπει να καταστεί όργανο του κράτους και όργανο Εθνικής Ασφαλείας και όχι όπως συνέβαινε σήμερα "εστία ανωμαλιών και υπόβαθρον συνωμοσίας".

Ο Μακάριος αποκάλυψε ότι είχε ενημερώσει για τις σκέψεις του τον Αρχηγό της Εθνικής Φρουράς Στρατηγό Ντενίση που πήγε στην Αθήνα για επαφές και πρόσθεσε ότι στο παρελθόν η Εθνική Φρουρά προώθησε για να γίνουν Εφεδροι Αξιωματικοί, νέους παρά το γεγονός ότι είχαν απορριφθεί από το Υπουργικό Συμβούλιο, ως μη νομιμόφρονες.

Ηταν η πρώτη φορά που ο Πρόεδρος Μακάριος τα "έβαλλε" ανοικτά με τους Ελληνες αξιωματικούς και την χούντα στην Ελλάδα για το θέμα της Εθνικής Φρουράς μέσα σε μια δεκαετία και όλοι διερωτούντο που θα οδηγούσε αυτή η δύσκολη αναμέτρηση.

Το πλήρες κείμενο της δήλωσης του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου έχει ως εξής:

"Η αναχώρησις τοηυ Στρατηγού Ντενίση εις Αθήνας ήτο προγραμματισμένη και δεν σχετίζεται με το περιεχόμενον της συνομιλίας κατά την διάρκειαν της τελευταίας συναντήσεως μας. Εξέθεσα, όμως προς τον Στρατηγόν ωρισμένας σκέψεις και απόψεις επί της διαστάσεως εντός της Εθνικής Φρουράς και ιδιαιτέρως περί του θέματος του διορισμού Δοκίμων Εφέδρων Αξιωματικών.

Βάσει του περί Εθνικής Φρουράς νόμου, ως σαφώς εν τω άρθρω 13 αναγράφεται, οι αξιωματικοί διορίζονται υπό του Υπουργικού Συμβουλίου και υπό τοιούτους όρους ως ήθελε τούτο καθορίσει. Ούτε ο Διοικητής ούτε το Γενικόν Επιτελείον, ούτε οιοσδήποτε άλλος έχει δικαίωμα να ονομάζη και διορίζη αξιωματικούς της Εθνικής Φρουράς. Το δικαίωμα τούτο έχει μόνον η Κυβέρνησις.

Είναι βεβαίως επιθυμητόν όπως ακούη η Κυβέρνησις επί του θέματος συμβουλάς και εισηγήσεις της στρατιωτικής ηγεσίας. Ουδεμίαν όμως έχει υποχρέωσιν αποδοχής των οιωνδήποτε εισηγήσεων και διατηρεί εις απόλυτον βαθμόν το δικαίωμα να διορίζη τους αξιωματικούς της Εθνικής Φρουράς. Είναι γεγονός ότι επί έτη το Υποργικόν Συμβούλιον απεδέχετο άνευ συζητήσεως τας εν προκειμένω εισηγήσεις του Γενικού Επιτελείου.

Η ανεπιφύλακτος όμως αύτη εμπιστοσύνη εις το θέμα της επιλογής των Δοκίμων Εφέδρων Αξιωματικών κατέληξεν εις δυσαρέστους καταστάσεις εντός και εκτός της Εθνικής Φρουράς.

Δόκιμοι Εφεδροι Αξιωματικοί είναι εντός και εκτός της Φρουράς συστηματικοί προπαγανδισταί κατά της Κυπριακής Κυβερνήσεως, οργανούντες και πρωτοστατούντες εις αντικυβερνητικάς εκδηλώσεις. Συχνάκις είναι ήρωες πολλών επεισοδίων στρεφομένων κατά της κυβερνήσεως και διά των όλων ενεργειών των καθιστούν την Εθνικήν Φρουράν χώρον εκκολάψεως και εκτροφής αντικυβερνητικών στοιχείων διά των οποίων τροφοδοτείται και η τρομοκρατική οργάνωσις ΕΟΚΑ Β.

Παγκοίνως γνωστόν τυγχάνει, εξ άλλου ότι εις όλας τας περιπτώσεις σοβαράς κλοπής οπλισμού από αποθήκας της Εθνικής Φρουράς ενέχονται πάντοτε Δόκιμοι αξιωματικοί. Αυτή είναι η θλιβερά κατάστασις, ήτις ωδήγησε την Κυβέρνησιν εις την απόφασιν να αποδίδη του λοιπού ιδιαιτέραν σημασίαν, ως προς τα στελεχούντα την Εθνικήν Φρουράν πρόσωπα. Επιθυμούμεν Εθνικήν Φρουράν, ήτις να είναι όργανον του κράτους και όργανον Εθνικής Ασφαλείας, ουχί δε, ως σήμερον συμβαίνει εστία ανωμαλιών και υπόβαθρον συνωμοσίας.

Λυπούμαι διότι προσφάτως ενεγράφησαν εις την σχολήν εκπαιδεύσεως αξιωματικών άτομα τα οποία περιληφθέντα εις υποβληθέντα προς το Υπουργικόν Συμβούλιον υπό του Γενικού Επιτελείου κατάλογον απερρίφθησαν ως μη νομιμόφρονες.

Θεωρώ απολύτως απαράδεκτον την τοιαύτην στάσιν και ενέργειαν του Γενικού Επιτελείου της Εθνικής Φρουράς. Το Γενικόν Επιτελείον ουδόλως δικαιούται να αμφισβητή καθ' οιονδήποτε τρόπον πολύ δε περισσότερον να παραγνωρίζη τας αποφάσεις της κυβερνήσεως και να ενεργή αντιθέτως προς τον Νόμον.

Η παραγνώρισις της αποφάσεως της κυβερνήσως επί του θέματος του διορισμού αξιωματικών της Εθνικής Φρουράς και η απόπειρα δημιουργίας τετελεσμένων γεγονότων δημιουργεί ζήτημα ηθικής τάξεως και συνιστά κατάστασιν η οποία δεν είναι δυνατόν να γίνη αποδεκτή. Δι' αυτόν και δι' άλλους λόγους οίτινες εκλόνισαν την εμπιστοσύνην προς την Εθνικήν Φρουράν η Κυβέρνησις μελετά τρόπους εξυγιάνσεως της καταστάσεως".

Αυτό που σήμαιναν τα όσα είχε αναφέρει ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος, σύμφωνα με αρμόδια κυβερνητική πηγή που ήταν συνήθως ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος Μιλτιάδης Χριστοδούλου, ο οποίος δεν ήθελε να κατονομάζεται, ήταν ότι οι επιλεγέντες ήδη ως υποψήφιοι της Σχολής Εκπαίδευσης Αξιωματικών στα Πολεμίδια, παρά την αντίθετη άποψη του Υπουργικού Συμβουλίου, δεν θεωρούνταν πλέον υποψήφιοι.

Με βάση τη απόφαση της Κυβέρνησης να προωθήσει τη στελέχωση της Εθνικής Φρουράς με νομιμόφρονες Δόκιμους μετά την αποφοίτητση τους από τη Σχολή αξιωματικών ΔΕΑ δεν θα διορίζονταν αξιωματικοί στην Εθνική Φρουρά, δεν θα αναλάμβαναν υπεύθυνη θέση στο στρατό και ούτε θα λάμβαναν μισθό αξιωματικού.

Αυτό δημιουργούσε πρόβλημα στο στράτευμα και στους Ελλαδίτες Αξιωματικούς και την ηγεσία της Εθνικής Φρουράς γιατί ενώ επέλεξαν εκείνους που ήθελαν ουσιαστικά δεν θα μπορούσαν να τους επιβάλουν γιατί η Κυβέρνηση όχι μόνο δεν θα τους αναγνώριζε αλλά ούτε θα τους κατέβαλλε το μισθό του Δοκίμου Αξιωματικού.

Η αντίδραση των Αθηνών ήταν άμεση. Ανεκοίνωσε ότι όσοι παρεξετράπησαν τιμωρήθηκαν και θα έπρεπε η Κυπριακή Κυβέρνηση να επιτύχει διευθέτηση του όλου θέματος με την ηγεσία της Εθνικής Φρουράς.

Το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων μετέδωσε σχετικά:

"Σχετικώς προς σημειωθέντα εις Κύπρον ωρισμένα επεισόδια εγνώσθη ότι εις Αθήνας αναγνωρίζεται ότι ωρισμένοι αξιωματικοί της Εθνοφρουράς, ιδίως Δόκιμοι, προέβησαν εις δηλώσεις στρεφομένας εναντίον της Κυπριακής Κυβερνήσεως, γεγονός το οποίον αντιβαίνει εις τους υφισταμένους στρατιωτικούς οργανισμούς.

Εις βάρος των υπαιτίων των εκδηλώσεων αυτών έχουν επιβληθή ήδη αι νόμιμοι κυρώσεις.

Επί τη ευκαιρία εκφράζεται η άποψις ότι η μεμονωμέναι αύται εκδηλώσεις δεν πρέπει να γενικεύωνται και να δημιουργούνται διά του τρόπου αυτού εντυπώσεις εις βάρος του συνόλου των υπηρετούντων εις την Εθνικήν Φρουράν Ελλήνων αξιωματικών.

Κατά την ιδίαν άποψιν σκόπιμον θα ήτο όπως μεταξύ της Κυπριακής Κυβερνήσεως και της ηγεσίας της Εθνικής Φρουράς εξευρεθή τρόπος ρυθμίσεως όλων των δημιοργουμένων συναφών θεμάτων".

Η δήλωση δεν ικανοποίησε καθόλου την Κυπριακήν Κυβέρνηση η οποία επιδίωκε εξάρθρωση της νέας ομάδας των Εφέδρων αξιωματικών και ματαίωση της εκπαίδευσης τους.

Η εφημερίδα "Κύπρος" απηχούσα τις απόψεις της κυπριακής κυβέρνησης έγραψε στις 10 Ιουνίου:

"Η τελευταία δήλωσις των Αθηνών διά την κατάστασιν εις την Εθνικήν Φρουράν δεν φαίνεται να ικανοποιεί την Κυπριακήν Κυβέρνησιν. Επισήμως σχόλια εις την Λευκωσίαν δεν διετυπούντο εισέτι. Ως αντιλαμβανόμεθα η δήλωσις εις τας Αθήνας κρίνεται ως προσπάθεια αποφυγής εφαρμογής αποφάσεων διά την κάθαρσιν εις την Εθνικήν Φρουράν, ως την αντιλαμβάνεται η Κυβέρνησις της Λευκωσίας.

Γίνεται βεβαίως παραδεκτόν ότι διά της δηλώσεως των Αθηνών αναγνωρίζεται ότι υπάρχει μία κακή κατάστασις εις την Εθνικήν Φρουράν, αλλά η έκτασις του κακού δεν αντικρύζεται ως πρέπει.

Είναι ενδεχόμενον, κατά μίαν άποψιν, να μη είναι πλήρως κατατοπισμένος ο υπουργός της Ελλάδος κ. Σπ. Τετενές (υπουγός Εξωτερικών) επί της καταστάσεως εις την Εθνικήν Φρουράν, διότι αι καταγγελίαι του Μακαρίου δεν αναφέρονταν "εις ωρισμένους αξιωματικούς της Εθνικής Φρουράς ιδίως δοκίμους, οι οποίοι προέβησαν εις εκδηλώσεις στρεφομένας εναντίον της Κυπριακής Κυβερνήσεως".

Ο Μακαριώτατος ωμίλησε δι' ενεργείας αντιθέτους προς τους κειμένους νόμους, εκ μέρους του Γεν. Επιτελείου της Εθνικής Φρουράς, το οποίον ηγνόησεν αποφάσεις της Κυβερνήσεως και ετοποθέτησεν εις την θέσιν των δοκίμων απορριφθέντας υπό του υπουργικού Συμβουλίου Εθνοφρουρούς. Ουδέν περί της παρανομίας του ΓΕΕΦ, ως την εξέθεσεν ο Μακάριος, διά της δηλώσεως του αναφέρει η δήλωσις η γενομένη εις τας Αθήνας ...η δε άποψις των Αθηνών ότι πρόκειται περί "μεμονωμένων εκδηλώσεων δεν αποδίδει την πραγματικόττηα.

Ως εκ τούτου επειδή τα απαράδεκτα εις την Εθνικήν Φρουράν, ως τα έχει χαρακτηρίσει διά της δηλώσεως του ο Πρόεδρος Μακάριος, έχουν προσλάβει έκτασιν ώστε να καταστή το στράτευμα "βάσις ανωμαλίας και εστία συνωμοσίας" και "να χάση την προς αυτό εμπιστοσύνην του ο λαός, η Κυπριακή Κυβέρνηση είναι αποφασισμένη να χωρήση αποφασιστικώς εις την εφαρμογήν των απόψεων της διά ριζικήν κάθαρσιν.

Επιπροσθέτως διαπιστούτο ότι η Κυπριακή Κυβέρνησις διαφωνεί και προς το σημείον εκείνο της δηλώσεως των

Αθηνών κατά το οποίον πρέπει "να εξευρεθή τρόπος ρυθμίσεως όλων των δημιουργουμένων συναφών θεμάτων μεταξύ της Κυβερνήσεως και της Εθνικής Φρουράς".

Η θέσις αύτη ερμηνεύεται εις τη Λευκωσίαν ως τείνουσα να δημιουργήση δύο αρχάς- Κυβέρνησιν και ηγεσίαν του στρατεύματος- και να τας εξισώση εις αρμοδιότητας. Τοιαύτη θέσις εις ουδεμίαν χώραν εφαρμόζεται, η δε Κυπριακή Κυβέρνησις είναι αποφασισμένη να διατηρήση πλήρως τας αρμοδιότητας της.

Εγκυρος παράγων εδήλωσε σχετικώς τα εξής προς την "Κύπρον".

Η Κυβέρνησις δεν είνα διατεθειμένη να απαλλοτριώση τα δικαιώματα και τας αρμοδιότητας της, ούτε δε να μοιρασθή έστω και την πλέον επουσιώδη αρμοδιότητα της με οιονδήποτε".

Ενώ η Κυπριακή Κυβέρνηση σιωπούσε και άφηνε τις εφεμερίδες που την στήριζαν να προβάλλουν τις απόψεις της, ανεπίσημα, η αντιπολίτευση πανηγύριζε για τη δήλωση των Αθηνών.

Η εφημερίδα "Εθνική" έγραφε στις 9 Ιουνίου τη δήλωση κάτω από τον πηχιαίο τίτλο: "Απερρίφθησαν αι αξιώσις του. Η Ελλάς δεν υποκύπτει εις τα αντεθνικά σχέδια του. Ηττήθη πλήρως ο Πρόδρος. Δημιουργεί εντυπώσεις".

Η έντονη αντίδραση του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου είχε τα αποτελέσματά της- τουλάχιστον στο πρώτο στάδιο. Κι' αυτό γιατί στις 13 Ιουνίου ο κυβερνητικός εκπρόσωπος ανακοίνωσε ότι ήδη οι υποψήφιοι Δόκιμοι Αξιωματικοί που είχε επιλέξει το ΓΕΕΦ, ενώ τους είχε απορρίψει η Κυπριακή Κυβέρνηση, άρχισαν να επιστρέφουν στις μονάδες τους ως απλοί στρατιώτες.

Είπε ο εκπρόσωπος:

"Οσον αφορά το θέμα των Δοκίμων Αξιωματικών οι οποίοι παρανόμως ενεγράφησαν εις την Σχολήν Εκπαιδεύσεως Αξιωματικών τούτο δύναται να θεωρηθή κλειστόν δεδομένου ότι ούτοι ήρχισαν να αποσύρωνται ουσιαστικώς εις τας μονάδας των ως απλοί στρατιώται.

Οσον αφορά το γενικότερον θέμα της καθάρσεως της Εθνικής Φρουράς η Κυβέρνησις προχωρεί εις την επεξεργασίαν των πρακτικών μέτρων προς τον σκοπόν αυτόν, τα οποία θα αναγγελθούν εντός των προσεχών ολίγων ημερών οπότε ταύτα θα τεθούν εις εφαρμογήν".