Πρώτη Ηλεκτρονική Ιστορία της Κύπρου

image

Δωρεάν προσφορά σε ερευνητές, μελετητές, φοιτητές, μαθητές και δημοσιογράφους.

Από την Κύπρο στην αρχαιότητα, μέχρι την Κύπρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η αγγλοκρατία, η ΕΟΚΑ, το πραξικόπημα, το σχέδιο Ανάν, η Ευρωπαϊκή Ένωση.

Αρχείο Παναγιώτη Παπαδημήτρη

papademetris-pΜοναδικό αρχείο στο οποίο μπορείτε να προστρέξετε και να αναζητήσετε εύκολα και γρήγορα αυτό που θέλετε για μια περίοδο 8.000 ετών για την Ιστορία της Κύπρου.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ

4.6.74: Ο Μακάριος παρουσιάζεται αποφασισμένος να δώσει μέχρι τέλους τη "μάχη" για τον έλεγχο της ΕΦ και σε επιστολή του στον Στρατηγό Ντενίση τονίζει ότι αποφάσεις για τους έφεδρους αξιωματικούς λαμβάνει μόνο το Υπουργικό και όχι το Γενικό Επιτελείο ΕΦ

S-2014

4.6.1974: Ο ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΜΑΚΑΡΙΟΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΕΤΑΙ ΑΠΟΦΑΣΙΣΜΕΝΟΣ ΝΑ ΔΩΣΕΙ ΜΕΧΡΙ ΤΕΛΟΥΣ ΤΗ "ΜΑΧΗ" ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΛΕΓΧΟ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΦΡΟΥΡΑΣ ΚΑΙ ΣΕ ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΤΟΥ ΣΤΟΝ ΣΤΡΑΤΗΓΟ ΝΤΕΝΙΣΗ ΤΟΝΙΖΕΙ ΟΤΙ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΦΕΔΡΟΥΣ ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΟΥΣ ΛΑΜΒΑΝΕΙ ΜΟΝΟ ΤΟ ΥΠΟΥΡΓΙΚΟ ΚΑΙ ΟΧΙ ΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΕΠΙΤΕΛΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΦΡΟΥΡΑΣ

Η κρίση στις σχέσεις κυβέρνησης - Εθνικής Φρουράς, ιδιαίτερα και μετά την κλοπή των όπλων από το ΚΕΝ Πάφου στις αρχές Μαϊου 1974 έπαιρνε πραγματικά μεγάλες διαστάσεις και σε κάποιο στάδιο, όταν άνδρες των ΛΟΚ ένοιωσαν ότι θίγονταν, μάζεψαν τα όπλα τους και όλα τα προσωπικά τους αντικείμενα και εγκατέλειψαν την σκοπιά στο Προεδρικό Μέγαρο και άφησαν την Φρουρά του Μεγάρου στην Προεδρική Φρουρά.

Αυτό συνέβη ξαφνικά στις 27 Μαϊου 1974 και ενώ ο Πρόεδρος Μακάριος πραγματοποιούσε επίσκεψη στην Κίνα.

Η εφημερίδα ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗ που αποτελούσε τη φανατική μακαριακή πλευρά, έγραψε σαν συνέχεια του επεισοδίου στις 29 Μαϊου ότι οι Λοκατζήδες που φρουρούσαν το Προεδρικό Μέγαρο τον τελευταίο καιρό συμπεριφέρονταν κατά τρόπο πολύ προκλητικό και ότι "λοχίας του αποσπάσματος, ο οποίος με τα άλλα πράγματα του, είχε και μίαν μεγάλη φωτογραφίαν του Στρατηγού Γρίβα, επεδείκνυε ταύτην προκλητικώς εις τα διαμένοντα έναντι του παραπήγματος μέλη της προεδρικής Φρουράς".

Το σκάνδαλο της αποχώρησης των λοκατζήδων από το προεδρικό Μέγαρο, ήταν μεγάλο και την επομένη ύστερα από παρεμβάσεις οι Λοκατζήδες επέστρεψαν στο Προεδρικό ενώ επίσημα ανακοινώθηκε ότι η απομάκρυνση τους σχετιζόταν με άσκηση στην οποία πήραν μέρος.

Η διαφορά διευθετήθηκε ύστερα από συνομιλίες που είχε ο Διοικητής της Εθνικής Φρουράς στρατηγός Ντενίσης.

Ομως οι μισοί από τη φρουρά του Προεδρικού αντικαταστάθηκαν κι έτσι το θέμα θεωρήθηκε λήξαν.

Ο Πρόεδρος Μακάριος παρουσιαζόταν αποφασισμένος να δώσει μέχρι τελους τη "μάχη" ελέγχου της Εθνικής Φρουράς" και όπως δήλωσε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος την 1η Ιουνίου 1974 "ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας μελετά τρόπους διά την εξυγίανσιν της εσωτερικής καταστάσεως, την ενίσχυσιν των Σωμάτων Ασφαλείας και την πλήρη αποκατάστασιν της ομαλότητος εις την νήσον,

Ο εκπρόσωπος απαντούσε σε πληροφορίες ότι η Κυβέρνηση θα ενίσχυε περαιτέρω το Εφεδρικό Σώμα, της Αστυνομίας, θα μείωνε την περίοδο θητείας στην Εθνική Φρουρά, και θα διόριζε υπουργό Αμυνας".

Ανέφερε ο εκπρόσωπος:

"Είναι γεγονός ότι μετά την επάνοδον του Μακαριωτάτου εκ του εξωτερικού μελετούνται μέτρα και τρόποι δι' εξυγίανσιν και εν γένει βελτίωσιν της εσωτερικής καταστάσεως της νήσου.

Οτι δύναται να λεχθή τώρα είναι ότι τα μέτρα αυτά αποβλέπουν εις την πλήρη αποκατάστασιν της ομαλότητος και εις την ενίσχυσιν των Σωμάτων Ασφαλείας. Περί των μέτρων τούτων, είχε την ευκαιρίαν να αναφερθή ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κατά τας τελευταίας δημοσιογραφικάς διασκέψεις προ της αναχωρήσεως του εις το εσωτερικόν".

Στις 2 Ιουνίου 1974 ο Μακάριος επιβεβαίωσε αυτά που είχε ανακοινώσει ο εκπρόσωπος του λέγοντας ότι θα έκαμνε κάθαρση στην Εθνική Φρουρά.

Είπε ο Αχιεπίσκοπος:

"Διχόνοια δυστυχώς διανοίγει από τινος ρήγματα εις το εσωτερικόν μας μέτωπον. Μερικούς Ελληνας κυπρίους ελαχίστους ευτυχώς, τυφλώνει το πάθος και το μίσος. Αι υπό μίσους οδηγούμενοι προβαίνουν εις ενεργείας και εις πράξεις αι οποίαι έχουν μορφήν και έκτασιν εσχάτης προδοσίας. Πράξιν εσχάτης προδοσίας αποτελεί η πρόσφατος κλοπή οπλισμού από στρατόπεδον της Εθνικής Φρουράς εις Πάφον ως και άλλαι παρόμοιαι περιπτώσεις. Και των πράξεων τούτων δράσται είναι μέλη της παρανόμου οργανώσεως ΕΟΚΑ Β, η οποία πολλών κακών διά τη νήσον μας πρόξενος εγένετο και μεγάλως εζημίωσε την Εθνικήν υπόθεσιν μας. Επιτελείς και μέλη, εμπνευσταία εκ των παρασκηνίων και υποστηρικταί της παρανόμου ταύτης οργανώσεως έδωκαν διά των επαισχύντων ενεργειών των και των καταπτύστων πράξεων των επιχειρήματα και όπλα εις τους εχθρούς της Κύπρου. Εγιναν συνειδητώς ή ασυνειδήτως σύμμαχοι των τούρκων εις προώθησιν διχοτομικών σχεδίων κατά της Κύπρου. Οπερ δε το χειρότερον, εισέδυσαν και εις την Εθνικήν Φρουράν και εδημιούργησαν ανεπιτρέπτους καταστάσεις και εκλόνισαν την προς αυτήν εμπιστοσύνην του λαού μας ο οποίος δικαιολογημένως απαιτεί κάθαρσιν και τερματισμόν της ανυποφόρου απαραδέκτου ταύτης καταστάσεως. Συμμεριζόμεθα την λαϊκήν αξίωσιν. Και η Κυβέρνησις είναι αποφασισμένη να λάβη μέτρα προς την κατεύθυνσιν αυτήν".

Ο Πρόεδρος Μακάριος έκαμε πράξη τα όσα προανήγγελλε τόσο ο ίδιος όσο και ο εκπρόσωπος του και στις 4 Ιουνίου κάλεσε στο προεδρικό τόσο τον Αρχηγό της Εθνικής Φρουράς Στρατηγό Ντενίση όσο και τον πρέσβη της Ελλάδας Ευστάθιο Λαγάκο.

Αργότερα ο Αρχηγός της Εθνικής Φρουράς ανακοίνωσε ότι θα αναχωρούσε στην Αθήνα για επαφές "προς επίλυσιν υπηρεσιακών θεμάτων".

Πραγματικά ο Στρατηγός Ντενίσης αναχώρησε για την Αθήνα την επομένη (5.6.74) και στο αεροδρόμιο φωτογραφήθηκε χαμογελαστός μαζί με τον Επιτελάρχη της Εθνικής Φρουράς Ταξίαρχο Παπαδάκη.

Οσα και αν ανακοινώνονταν ή διαψεύδονταν επίσημα, ο Στρατηγός Ντενίσης είχε στην τζέπη του μια καυτή επιστολή που του είχε αποστείλει μόλις την προηγουμένη ο Πρόεδρος Μακάριος για να γνωρίζει η χούντα των Αθηνών τις θέσεις του Κυπρίου Προέδρου για το θέμα της Εθνικής Φρουράς και τις αξιώσεις του και εγγράφως.

Αναφερόταν στην επιστολή του Αρχιεπισκόπου Μ<ακαρίου, ημερομηνίας 4 Ιουνίου 1974:

Διοικητήν Εθνικής Φρουράς

Στρατηγόν Γεώργιο Ντενίσην

Ενταύθα

Στρατηγέ μου,

Υπό του Γενικού Επιτελείου Εθνικής Φρουράς υπεβλήθη προ τινος προς το Υπουργικόν Συμβούλιον διά του υπουργείου Εσωτερικών και Αμύνης, κατάλογος υποψηφίων Εφέδρων αξιωματικών, οίτινες, αφού θα ετύγχανον ειδικής εκπαιδεύσεως, θα στελέχουν την Εθνικήν Φρουράν ως Δόκιμοι Εφεδροι Αξιωματικοί.

Το Υπουργικόν Συμβούλιον δεν ενέκρινε πάντας τους εν τω υποβληθέντι καταλόγω υποψηφίους, διεβιβάσθη δε προς υμάς ονομαστικός κατάλογος των μη εγκριθέντων. Εις επακολουθήσασαν μετ' εμού συνάντησιν εξήγησα εις υμάς εκτενέστερον τους λόγους της μη εγκρίσεως, τονίσας ιδιαιτέρως ότι δεν ενδείκνυται η ανάδειξις εις βαθμόν αξιωματικού προσώπων μη νομιμοφρόνων.

Παρά ταύτα, το Γενικόν Επιτελείον Εθνικής Φρουράς, περιφρονήσαν και ουδόλως λαβόν υπ' όψιν την απόφασιν του Υπουργικού Συμβουλίου, ενέγραψε τους μη εγκριθέντας εις τας Σχολϑς Εκπαιδεύσεως Αξιωματικών και εζήτησεν ακολούθως, την προς αυτούς καταβολήν των προνοουμένων διά αξιωματικούς αποδοχών.

Θεωρώ απολύτως απαράδεκτον την τοιαύτην στάσιν και ενέργειαν του Γενικού Επιτελειου Εθνικής Φρουράς. Βάσει του περί της Εθνικής Φρουράς Νόμου, ως σαφώς εν τω άρθρω 13 αναγράφεται, οι αξιωματικοί διορίζονται υπό του Υπουργικού Συμβουλίου και υπό τοιούτους όρους, ως ήθελε τούτο καθορίσει. Ούτε ο Διοικητής, ούτε το Γενικόν Επιτελείον ούτε οιοσδήποτε άλλος έχει δικαίωμα να ονομάζη και να διορίζη αξιωματικούς της Εθνικής Φρουράς. Το δικαίωμα τούτο έχει μόνον η Κυβέρνησις, είναι, βεβαίως επιθυμητόν όπως ακούη η Κυβέρνησις, επί του θέματος συμβουλάς και εισηγήσεις της στρατιωτικής ηγεσίας. Ουδεμίαν όμως έχει υποχρέωσιν αποδοχής των οιωνδήποτε εισηγήσεων και διατηρεί εις απόλυτον βαθμόν το δικαίωμα να διορίζη τους αξιωματικούς της Εθνικής Φρουράς. Είναι γεγονός ότι επί έτη το Υπουργικόν Συμβούλιον απεδέχετο άνευ συζητήσεως τας εν προκειμένω εισηγήσεις του Γενικού Επιτελείου. Η ανεπιφύλακτος, όμως, αύτη εμπιστοσύνη εις το θέμα της επιλογής των Δοκίμων εφέδρων αξιωματικών κατέληξεν εις δυσαρέστους καταστάσεις, εντός και εκτός της Εθνικής Φρουράς.

Δόκιμοι Εφεδροι Αξιωματικοί είναι εντός και εκτός της Εθνικής Φρουράς συστηματικοί προπαγανδισταί κατά της Κυπριακής Κυβερνήσεως, οργανούντες και πρωτοστατούντες εις αντικυβερνητικάς εκδηλώσεις. Συχνάκις είναι ήρωες πολλών επεισοδίων στρεφομένων κατά της Κυβερνήσεως και διά των όλων ενεργειών των καθιστούν την Εθνικήν Φρουράν χώρον εκκολάψεως και εκτροφής αντικυβερνητικών στοιχείων, διά των οποίων τροφοδοτείται και η τρομοκρατική οργάνωσις ΕΟΚΑ Β.

Παγκοίνως γνωστόν τυγχάνει, εξ άλλου, ότι εις όλας τας περιπτώσεις σοβαράς κλοπής οπλισμού από αποθήκας της Εθνικής Φρουράς ενέχονται πάντοτε Δόκιμοι Αξιωματικοί.

Αυτή είναι η θλιβερά κατάστασις, ήτις ωδήγησε την Κυβέρνησιν εις την απόφασιν να αποδίδη του λοιπού ιδιαιτέραν σημασίαν ως προς τα στελεχούντα την Εθνικήν Φρουράν πρόσωπα. Επιθυμούμεν Εθνικήν Φρουράν, ήτις να είναι όργανον του κράτους και όργανον εθνικής ασφαλείας, ουχί δε ως σήμερον συμβαίνει, εστία ανωμαλιών και υπόβαθρον συνωμοσίας. Γνωρίζομεν ότι σεις προσωπικώς καταβάλλετε εντόνους προσπαθείας διά την θεραπείαν των κακώς εχόντων, αλλά βαθεία είναι η ρίζα και μεγάλη η έκτασις του κακού.

Εις την επιστολήν του Γενικού Επιτελείου Εθνικής Φρουράς προς το Υπουργείον Εσωτερικών και Αμύνης γίνεται απόπειρα αιτιολογίας διά την εγγραφήν εις τας Σχολάς Εκπαιδεύσεως Αξιωματικών μη εγκριθέντων υπό του Υπουργικού Συμβουλίου προσώπων. Μεταξύ άλλων αναφέρεται εν τη επιστολή ότι δεν παρέχονται συγκεκριμένα επιβαρυντικά στοιχεία διά τους μη εγκριθέντας και ότι ο χαρακτηρισμός των ως μη νομιμοφρόνων, είναι γεγονός και αόριστος και ότι το Γενικόν Επιτελείον έχει ενισχυμένας αμφιβολίας ως προς την ορθότητα της μη εγκρίσεως υπό του Υπουργικού Συμβουλίου.

Επιθυμώ εν προκειμένω εμφαντικώς να τονίσω ότι το Υπουργικόν Συμβούλιον ουδεμίαν εν προκειμένω υποχρέωσιν έχει να θέση υπό την κρίσιν του Γενικού Επιτελείου της Εθνικής Φρουράς, οιαδήποτε στοιχεία επί των οποίων βασίζει τας απόψεις του. Αλλ' ούτε και δικαιούται το Γενικόν Επιτελείον καθ' οιονδήποτε τρόπον να αμφισβητή, πολύ δε περισσότερον να παραγνωρίζη τας αποφάσεις της Κυβερνήσεως και να ενεργή αντιθέτως προς τον Νόμον. Η παραγνώρισις της αποφάσεως της κυβερνήσεως επί του θέματος του διορισμού αξιωματικών της Εθνικής Φρουράς και η απόπειρα δημιουργίας τετελεσμένων γεγονότων δημιουργεί ζήτημα ηθικής τάξεως και συνιστά κατάστασιν, η οποία δεν είναι δυνατόν να γίνη αποδεκτή. Δι'αυτόν και δι' άλλους λόγους, οίτινες εκλόνισαν την εμπιστοσύνην προς την Εθνικήν Φρουράν, η κυβέρνησις μελετά τρόπους εξυγιάνσεως της καταστάσεως.

Μετά θερμών ευχών

+ Ο Κύπρου ΜΑΚΑΡΙΟΣ

Ο Στρατηγός Ντενίσης έφυγε για την Αθήνα ενώ στο Προεδρικό Μέγαρο ένας ανθυπολοχαγός των ΛΟΚ προέβαινε σε μια νέα προκλητική ενέργεια.

Συγκεκριμένα σύμφωνα με τη εφημερίδα "Ο Φιλελεύθερος" (6.6.1974):

"Περί την 8.15 πρωϊνήν της χθες "Λάντροβερ" της Εθνικής Φρουράς, του οποίου επέβαινε ένας ελλαδίτης ανθυπολοχαγός και τρεις εθνοφρουροί, ο εις δόκιμος αξιωματικός- ανήκον εις τους Λόχους Ορεινών Καταδρομών- ωδηγήθη εντός του Προεδρικού Μεγάρου διά διατεταγμένην αποστολήν.

Ο ελλαδίτης ανθυπολοχαγός ισχυρίσθη ότι θα επεθεώρει το απόσπασμα των ΛΟΚ που εδρεύει εις το Προεδριόν Μέγαρον.

Επί του εμπροσθίου ανεμοθώρακος του "Λάντροβερ" ήτο τοποθετημένη επιδεικτικά φωτογραφία του Στρατηγού Γρίβα.

Αστυνομικός της Προεδικής Φρουράς υπέδειξεν εις τον ελλαδίτην αξιωματικόν να αφαιρέση την φωτογραφίαν ότε ούτος ηρνήθη κατά τρόπον μάλιστα πολύ πρρκλητικόν. Εις το σημείον αυτό έτερος αστυνομικός της Προεδρικής Φρουράς προσέτρεξεν εις το σημείον του επεισοδίου κρατών φωτογραφικήν μηχανήν διά της οποίας έλαβε φωτογραφίαν.

Ο ελλαδίτης αξιωματικός εξεμάνη και επετέθη κατά του φωτογραφήσαντος την σκηνήν αστυνομικού, ότε επενέβησαν άλλα μέλη της Προεδρικής Φρουράς και έδωσαν τέρμα εις το επεισόδιον απομονώνοντας τους Λοκατζήδες.

Αργότερον οι προκαλέσαντες το επεισόδιον στρατιωτικοί παρεδόθησαν εις την διοίκησιν της Εθνικής Φρουράς.

Το "Λάντροβερ εκρατήθη υπό της Προεδρικής Φρουράς ως τεκμήριον διά το επεισόδιον, διά το οποίον διεξάγονται ανακρίσεις. Τεκμήρια αποτελούν και αι ληφθείσαι φωτογραφίαι υπό του αστυνομικού της Προεδρικής Φρουράς".

Αργότερα αρμόδιοι κύκλοι επαναλάμβαναν την απόφαση του Προέδρου Μακαρίου ότι: "Η εξυγίνασις εις την Εθνικήν Φρουράν θα γίνη ως εδήλωσε προσφάτως ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Εάν οιοσδήποτε επιδιώξη να δημιουργήση επεισόδια θα αντιμετωπισθή αυστηρότατα και κατά τρόπον παραδειγματικόν.

Οι προτιθέμενοι να υποκινήσουν οιαδήποτε επεισόδια πρέπει να έχουν υπ' όψιν των ότι θα αντιμετωπισθούν. Δεν πρόκειται να σιωπώμεν ενώπιον τοιούτων επεισοδίων. Αρκετά έχουν γίνει, διά να φθαρή η Εθνική Φρουρά. Οργανον του κράτους θα καταστή η Εθνική Φρουρά και αμυντικός θώρακας εναντίον πάσης επιβουλής και ουχί όργανον του οιουδήποτε αξιωματικού".