Πρώτη Ηλεκτρονική Ιστορία της Κύπρου

image

Δωρεάν προσφορά σε ερευνητές, μελετητές, φοιτητές, μαθητές και δημοσιογράφους.

Από την Κύπρο στην αρχαιότητα, μέχρι την Κύπρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η αγγλοκρατία, η ΕΟΚΑ, το πραξικόπημα, το σχέδιο Ανάν, η Ευρωπαϊκή Ένωση.

Αρχείο Παναγιώτη Παπαδημήτρη

papademetris-pΜοναδικό αρχείο στο οποίο μπορείτε να προστρέξετε και να αναζητήσετε εύκολα και γρήγορα αυτό που θέλετε για μια περίοδο 8.000 ετών για την Ιστορία της Κύπρου.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ

16.3.1973: Δεκάδες βόμβες εκρήγνυνται σε περιουσίες υποστηρικτών και αντιπάλων της Κυβέρνησης και συγκλονίζουν ολόκληρη την Κύπρο.

S-1943

16.3.1973: ΔΕΚΑΔΕΣ ΒΟΜΒΕΣ ΕΚΡΗΓΝΥΝΤΑΙ ΣΕ ΠΕΡΙΟΥΣΙΕΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΩΝ ΚΑΙ ΑΝΤΙΠΑΛΩΝ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ΚΑΙ ΣΥΚΓΛΟΝΙΖΟΥΝ ΟΛΟΚΛΗΡΗ ΤΗΝ ΚΥΠΡΟ

Για ένα διϑστημα μετά την ανάδειξη του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου στην προεδρία για τρίτη φορά τον Φεβρουάριο του 1973 η ΕΟΚΑ Β του Στρατηγού Γρίβα ανέστειλε για λίγο τη δράση της. Για πολύ όμως μικρό διάστημα γιατί στη συνέχεια τα πράγματα άρχισαν να ξεφεύγουν από τον έλεγχο του κράτους, με αποτέλεσμα, τόσο οι υποστηρικτές της Κυβέρνησης όσο και οι αντίπαλοι της να τοποθετούν δεκάδες βόμβες εναντίον του άλλου προκαλώντας ζημιές κυρίως σε οικίες και αυτοκίνητα.

Ορισμένοι, όπως ο Πρόεδρος της Βουλής Γλαύκος Κληρίδης χαρακτήρισαν αυτή την κατάσταση "βία και αντιβία."

Ο ίδιος ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος δεν φαινόταν στις αρχές του 1973 να ανησυχεί όσο θάπρεπε ενώ παρουσιάστηκε έτοιμος να πάρει μέτρα εναντίον της παράνομης οργάνωσης ΕΟΚΑ Β, η οποία παρά το γεονός ότι προέβαινε σε παράνομες ενέργειες, δεν είχε κηρυχθεί ακόμη παράνομη.

Σε συνέντευξη του στο Μπί Μι Σι (Φιλελεύθερος 20 Φεβρουαρίου 1973) ο Αρχιεπίσκοπος ανέφερε:

"Η Κυβέρνησις ακολούθησε μέχρι τούδε πολιτικήν συγκρατήσεως εν τη επιθυμία όπως μη προκληθή μεγαλυτέρα έντασις, τούτο όμως δεν σημαίνει, ότι θα ανεχθή την εκ μέρους ενόπλων ομάδων του στρατηγού Γρίβα συνέχισιν της τρομοκρατικής δραστηριότητος και την δημιουργίαν κλίματος φοβίας, δεν υπάρχει ενδεχόμενον να εκφύγη ο έλεγχος καταστάσεως από την Κυβέρνησιν, εάν ο Στρατηγός συνεχίση την τρομοκρατικήν δραστηριότητα, η Κυβέρνησις θα λάβη όλα τα μέτρα διά την πάταξιν της".

Η ΕΟΚΑ Β απάντησε στην πρόκληση του Αρχιεπισκόπου με επίθεση από 20 ενόπλους που επέδραμαν στο Πισσούρι, στην περιοχή Λεμεσού.

Οι ένοπλοι έθεσαν το χωριό υπό τον έλεγχο τους και αφού ξυλοκόπησαν τον υπεύθυνο του αστυνομικού σταθμού ανατίναξαν το κτίριο.

Οι ίδιοι είπαν ότι έδρασαν σε αντίποινα για βασανιστήρια στα οποία υποβλήθηκαν δυο συλληφθέντες από την Αστυνομία.

Εγραφε σχετικά ο "Φιλελεύθερος" την επομένη 3 Μαρτίου:

"Περί την 9 μ.μ. 20 και πλέον οπλοφόροι επιβαίνοντες πέντε οχημάτων μετέβησαν εις Πισσούρι και αφού εκάλεσαν τους θαμώνας καφενείου και ενός συλλόγου όπου συνεδρίαζαν αμπελουργοί να εξέλθουν τους εξηνάγκασαν να μεταβούν εις την πλαιτείαν του χωρίου. Οταν οι κάτοικοι σενεκεντρώθησαν ο επικεφαλής των παρανόμων, οι οποίοι ήσαν οπλισμένοι με αυτόματα όπλα, ανέγνωσε τα εξής ονόματα: Γεώργιος Παπαδόπουλος, Αγαθοκλής Γεωργίου Κουκλής, Παπαευριπίδης Ιωάννης Κοιλάς, Κώστας Ευαγόρου και Πέτρος Φυτά.

Ακολούθως ο επικεφαλής ανέφερεν ότι οι οπλοφόροι της ΕΟΚΑ μετέβησαν εις το Πισσούρι "διά να εκδικηθούν την κακοποίησιν των δυο ενωτικών, οι οποίοι είχον απαχθή προ ημερών".

Μετά την παρέλευσιν ολίγων λεπτών οι παράνομοι μετέβησαν εις τον αστυνομικόν σταθμόν Πισσουρίου, τον οποίον και περικύκλωσαν. Ούτοι εκάλεσαν τους αστυνομικούς, οι οποίοι ευρίσκοντο εις υπηρεσίαν να εξέλθουν του σταθμού απειλούντες ότι θα τον ανατινάξουν. Ταυτοχρόνως έθεσαν πυρ εις το κτίριον και εκρηκτικάς ύλας.

Οι αστυνομικοί εξήλθον και ο σταθμάρχης Λοχίας Λεόντιος Θεοφίλου ανέσυρε το υπηρεσιακόν του περίστροφον. Πριν όμως αντιδράση δύο εκ των οπλοφόρων του επετέθησαν, τον αφώπλισαν και τον εκτύπησαν αγρίως διά των υποκοπάνων των όπλων των εις τη κεφαλήν. Επίσης εκτύπησαν τον αστυνομικόν Μηνάν Μηνά. Οι παράνομοι ανετίναξαν τον σταθμόν και επυρπόλησαν το αστυνομικόν όχημα το οποίον ευρίσκετο εις το προαύλιον.

Μετά την αποχώρησιν των οπλοφόρων οι οποίοι έρριπτον πυροβολισμούς εις τον αέρα ο λοχίας Λεόντιος Θεοφίλου μετεφέρθη υπό του Δημητρίου Θεοφάνους, ο οποίος ευρίσκετο εις τον σύλλογον του χωρίου εις το Νοσοκομείον Λεμεσού όπου νοσηλεύεται".

Καθώς η Αστυνομία προέβαινε σε συλλήψεις υπόπτων για την επιδρομή, το βράδυ της 4ης Μαρτίου άλλοι 15 ένοπλοι προσωπιδοφόροι επιβαίνοντες σε τρία αυτοκίνητα και κάλεσαν και αυτοί τους θαμώνες καφενείων του χωριού να συγκεντρωθούν στην πλατεία του χωριού.

Ο επικεφαλής των ενόπλων μίλησε στους θαμώνες διαβεβαιώνοντας τους: "Μη φοβάσθε, είμαστε της ΕΜΑΚ. Σκοπός μας δεν είναι να χύσωμεν αίμα ή να ανατινάξωμεν αστυνομικούς σταθμούς. Θα αντιμετωπίσωμεν τας καταστάσεις και θα σας προστατεύσωμεν".

Ακολούθως οι προσωπιδιφόροι διένειμαν φυλλάδια της ΕΜΑΚ και αφού ζητωκραύγσαν υπέρ του Προέδρου Μακαρίου αναχώρησαν ρίχνοντας πυροβολισμούς στον αέρα.

Τις επόμενες ημέρες οι παράνομοι προέβησαν σε τοποθετήσεις βομβών.

-Στις 6 Μαρτίου άγνωστοι τοποθέτησαν βόμβα στο πρατήριο βενζίνης των Γεώργιου Χατζησάββα και Ττόφα στο Καϊμακλί. Και οι δυο ήσαν στο παρελθόν στενοί συνεργάτες του Πολύκαρπου Γιωρκάζη.

- Στις 7 Μαρτίου σημειώθηκε έκρηξη στην Πάφο, έξω από την οικία του Λοχαγού της Εθνικής Φρουράς Παύλου Νικήτα, ενώ στην ίδια επαρχία η αστυνομια βρήκε σε δυο κτύπτες στην περιοχή Στρουμπίου 13 συνολικά όπλα, σφαίρες και μια προσωπίδα.

- Στις 8 Μαρτίου σημειώθηκε έκρηξη κάτω από το αυτοκίνητο του ειδικού αστυνφύλακα Αντώνη Λουκά στο Τρίκωμο. Το όχημα καταστράφηκε ολοσχερώς.

- Στις 10 Μαρτίου σημειώθηκε έκρηξη κάτω από το αυτοκίνητο του Ευριπίδη Αλευρά στον Αγιο Παύλο στη Λευκωσία.

- Στις 10 Μαρτίου βόμβα κατέστρεψε ολοσχερώς το αυτοκίνητο του πρώην κοινοτάρχη και νυν Προέδρου της Σχολικής Εφορείας Τρικώμου Χαράλαμπου Λουκά, ο οποίος εργάστηκε για την ετοιμασία της υποδοχής του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου στο Τρίκωμο την ίδια μέρα.

- Στις 13 Μαρτίου φωτιστική βόμβα όπως χαρακτηρίστηκε, εξερράγη κάτω από το αυτοκίνητο του ιερέα Λακατάμιας Παπά- Ανδρέα Χριστοφόρου. Την ίδια μέρα αστυνομικοί ανακάλυψαν στο σπίτι του Μιχαήλ Δημητρίου Κουπάτου, καφετζή από τη Νατά της Πάφου νυν στη Λεμεσό τέσσερα αυτόματα και 1000 σφαίρες.

- Στις 14 Μαρτίου σημειώθηκε νέο κύμα εκρήξεων στα σπίτια του Αστυνομικού Διευθυντή της πόλης Δ. Παπαγεωργίου, του Βοηθού Αστυνομικού Διευθυντή Π. Πολυδώρου και του Ανθυπαστυνόμου του Ουλαμού Προλήψεως Εγκλημάτων Ν. Ονισηφόρου.

- Στην Αμμόχωστο σημειώθηκε έκρηξη έξω από το κατάστημα του Β. Ζάκου από το Τρίκωμο, στην Αμμόχωστο.

- Στις 14 Μαρτίου συνέβη κάτι το πρωτοφανές στη Λεμεσό. Σύμφωνα με την εφημερίδα "Ο Φιλελεύθερος" ο Λοχίας της Αστυνομίας Βαγγέλης Χριστοφή, αδελφός του καταζητούμενου ήδη Ναπολή Χριστοφή, και υπεύθυνος του αστυνομικού σταθμού στην οδό Πάφου στη Λεμεσό, πήγε στο σταθμό με τέσσερα μέλη της ΕΟΚΑ Β, και αφού άνοιξε την εξώπορτα του σταθμού που ιδρύθηκε για αντιμετώπιση των τούρκων, με τα κλειδιά του σταθμού που κρατούσε

Τη συνέχεια περιγράφει η ίδια εφημερίδα για τις επόμενες ενέργειες του Χριστοφή:

Ο Λοχίας Βαγγέλης ... αφού ανέσυρε το υπηρεσιακόν του περίστροφον- ένα Μπράουνιγκ - και υπό την απειλήν του όπλου, ηκινητοποίησε τους τρεις επί καθήκοντι αστυνομικούς, απευθυνόμενος δε προς αυτούς τους είπεν:: "Επιάσαν μας μερικά όπλα (εννοούσε προφανώς τα όπλα που ανακαλύφθηκαν σε οικία στη Λεμεσό) και διά τον λόγον αυτόν θα παραδώσω τον οπλισμόν και τα πυρομαχικά του σταθμού. Μην αντισταθήτε για να μη χυθή αίμα".

Τον Βαγγέλην ηκολούθησε με προτεταμένον το αυτόματον κατά των τριών αστυνομικών ο καταζητούμενος Πίπος και οι τρεις αστυνομικοί διετάχθησαν να παραμείνουν ακίνητοι.

Ακολούθως ο Βαγγέλης ήνοιξε την οπλαποθήκη του σταθμού και παρέδωσε τον οπλισμόν εις τους συνοδεύοντας αυτόν συντρόφους του.

Συναπεκόμισαν συνολικώς: Δυο οπλοπολυβόλα (Μπρεν και Τουρτούρα) δύο αυτόματα Στέρλιγκ, 9 στρατιωτικά τυφέκια, 5 Γρήνερ, τρία Περίστροφα, 30 χειροβομβίδες και 7.000 σφαίρες διαφόρων διαμετρημάτων".

Ο οπλισμός και τα πυρομαχικά τοποθετήθηκαν σε δυο δύο αυτοκίνητα τα οποία στη συνέχεια απομακρύνθηκαν από την περιοχή.

- Στις 15 Μαρτίου σημειώθηκαν άλλες τέσσερις εκρήξεις, στην Πάφο. Η μια σημειώθηκε έξω από το σπίτι του υπαστυνόμου Αντωνάκη Χριστοδούλου, η δεύτερη στην ταράτσα του σπιτιού του Λοχία Ανδρέα Κουλουντή, η τρίτη έξω από την οικία του αναπληρωτή Λοχία Νίκου Μαυρονικόλα και η τέταρτη και στην αυλή της οικίας του Λοχία Σωκράτη Δημητριάδη.

- Την ίδια μέρα (15 Μαρτίου) σημειώθηκε νέος κύκλος επιθέσεων παρανόμων εναντίον αστυνομικών σταθμών στο Παραλίμνι, στο Σταυρό Αμμοχώστου, και στο Πραστειό Μεσαορίας

Στον αστυνομικό σταθμό Πραστειού όμως ένας από τους άνδρες του έβαλε εναντίον των παρανόμων και τους ανάγκασε να εγκαταλείψουν την προσπάθεια τους.

- Στη Λεμεσό αργά το βράδυ της 15ης και της πρωϊνές ώρες της 16 Μαρτίου διενεργήθηκε νέο κύμα επιθέσεων με αποτέλεσμα η Λευκωσία, η Λεμεσός και η Πάφος να συγκλονίζονται από αλλεπάλληλες εκρήξεις .

Στη Λεμεσό τοποθετήθηκαν πέραν των 15 βομβών, στη Λευκωσία έξη και στην Πάφο τρεις.

Στόχος των δραστών ήταν οικίες, καταστήματα και οχήματα που ανήκαν και στις δυο αντιμαχόμενες παρατάξεις.

Στη Λευκωσία:

α). Καταστράφηκε ολοσχερώς το αυτοκίνητο του επιχειρηματία Σωκράτη Ηλάδη που ήταν σταθμευμένο έξω από την οικία του στη λεωφόρο Αρχιεπισκόπου Μακαρίου.

β) Καταστράφηκε αυτοκίνητο Τζάκουαρ που ανήκει στο διευθυντή του Γραφείου της Πριγκίπισσας Ζήνας Κάνθερ, Νεόφυτο Παπαδόπουλο.

γ) Ανατινάχθηκε το αυτοκίνητο του πρώην αστυνομικού Αντωνάκη Μιχαήλ από την Ομορφίτα που ήταν σταθμευμένο έξω από το οίκημα του σωματείου Ολυμπιακός Λευκωσίας.

δ) Ανατινάχθηκε και καταστράφηκε ολοσχερώς το αυτοκίνητο του Θεόδωρου Ι. Ορφανίδη στο Καϊμαλί που ήταν σταθμευμένο στην αυλή της οικίας του.

ε) Εκρηξη σημειώθηκε έξω από την οικία του Λουκή Καρανίκη στον Αγιο Παύλο. Τοποθέτηση βόμβας που δεν εξερράγη είχε κααγγείλει και την προηγουμένη ο Λουκής Καρανίκης.

Εκτη έκρηξη σημειώθηκε στην Παλουριώτισσα αλλά δεν εντοπιστηκε το σημείο που σημειώθηκε.

Στη Λεμεσό:

1. Ισχυρή έκρηξη σημειώθηκε έξω από το καθαριστήριο του Λεωνίδα Μαρνέρου.

2. Εκρηξη σημειώθηκε έξω από το Καθαριστήριο του Παναγιώτη Μακεδόνα.

3. Δυο ισχυρές εκρήξεις σημειώθηκαν έξω από την οικία του καταζητούμενου Ναπολή Χριστοφή στη Μέσα Γειτονιά και δεύτερη έξω από την οικία του Τάκη Σπανιά. Προκλήθηκαν ζημιές στο αυτοκίνητο του.

4. Εκρηκτική ύλη εξερράγη έξω από σπίτι στην οδό Γεωργίου Γενναδίου.

5. Καταστράφηκε ολοσχερώς από έκρηξη το αυτοκίνητο του Πολύκαρπου Ερωτοκρίτου από έκρηξη που σημειώθηκε σε γειτονικές οικίες των Τάκη Αριστείδου και Πολύκαρπου Ερωτοκρίτου.

6. Ζημιές προκλήθηκαν στην οικία του Πανίκου Σωτηρίου από έκρηξη που σημειώθηκε έξω από αυτήν.

7. Εκρηξη σημειώθηκε έξω από τη οικία του έμπορα Νίκου Τσιρίδη.

8. Ζημιές προκλήθηκαν στο κατάστημα Σαμουρίδη από έκρηξη.

9. Ισχυρή έκρηξη σημειώθηκε έξω από το γκαράζ του Σπύρου Ανδρέου στην Ομόνοια.

10. Εκρηξη σημειώθηκε εξω από την οικία του Χαράλαμπου Χριστοφή.

11. Από έκρηξη δυναμίτιδας καταστράφηκε το πρατήριο βενζίνης του Ντίνου στον Υψωνα.

12. Ζημιές προκλήθηκαν στην οικία του καθηγητή Ανδρέα Λαμπριανίδη από έκρηξη.

13. Εκρηξη προκάλεσε ζημιές στην οικία του δικηγόρου Ανδρέα Βατοπούλου.

14. Εκρηξη σημειώθηκε έξω από το σωματείο Εθνικός Αστήρ.

15. Από έκρηξη προκλήθηκαν ζημιές στην οικία του Ανδρέα Αντωνιάδη στη συνοικία Χαλκούτσα.

Στην Πάφο:

Οι εκρήξεις σημειώθηκαν σχεδόν ταυτόχρονα στις 2 το πρωί.

Η πρώτη σημειώθηκε κάτω από το αυτοκίνητο του απολυθέντος αναπληρωτή Λοχία της Αστυνομία Τηλέμαχου Ανδρέου, η δεύτερη έξω από την οικία του Αντη Οικονομίδη και η τρίτη σε κενό οικόπεδο δίπλα.

Την ίδια μέρα απέτυχε προσπάθεια παρανόμων να καταλάβουν τον αστυνομικό σταθμό Κακοπετριάς.

Το επεισόδιο συνέβη ως εξής: Ενώ ο αστυνομικός Πέτρος Χριστοδούλου Μέτας πήγαινε με πολιτικά ρούχα στο στθαμό σε απόσταση 100 μέτρων από αυτόν ανακόπηκε από δυο ένοπλους προσωπιδοφόρους που τον κάλεσαν να υπακούει στις διαταγές τους. Ομως αυτός κατόρθωσε να τους ξεφύγει και έσπευσε στον σταθμό όπου σήμανε συναγερμό.

Μετα δεκάλεπτο ο σταθμός βλήθηκε από ριπές αυτομάτων όπλων οπότε η φρουρά του σταθμού ανταπέδωσε τα πυρά και οι άγνωστοι αποχώρησαν.

Στις 18 Μαρτίου σημειώθηκαν δυο άλλες εκρήξεις στην Πάφο.

Η πρώτη σημειώθηκε στη βεράντα της οικίας του αστυνομικού Λοχία Σοφοκλή Χ" Σοφόκλη και η δεύτερη στην είσοδο του ταχυδρομείου Πάφου.

- Στις 19 Μαρτίου σημειώθηκε έκρηξη έξω από το σπίτι του Χριστόδουλου Κόκινου, πατέρα του απολυθέντος αστυφύλακα Γεώργιου Κόκινου στην Τρεμιθούσα με αποτέλεσμα να προκληθούν ζημιές στο αυτοκίνητο του τέως αστυφύλακα που ήταν σταθμευμένο έξω από την οικία.

Αλλες δυο εκρήξεις σημειώθηκαν η πρώτη έξω από την οικία του καθηγητή Δημήτρη Σμυρλή και έξω από το υφασματοπωλείο του Ντίνου Κονιώτη στην Πάφο.