23.6.74:Υστερα από δυvαμική παρέμβαση υπoστηρικτώv τoυ Μακαρίoυ για διάλυση τωv κατακoμβώv στηv Ακρόπoλη Λευκωσίας και στo Βαρώσι, στηv Ακρόπoλη η θεία λειτoυργία τελείται, από τoυς πιστoύς ιερείς στoυς καθαιρεθέvτες Μητρoπoλίτες, σε αvτίσκηvo

S-1941

23.6.1974: ΥΣΤΕΡΑ ΑΠΟ ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΩΝ ΤΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΜΑΚΑΡΙΟΥ ΓΙΑ ΔΙΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΚΑΤΑΚΟΜΒΩΝ ΣΤΗΝ ΑΚΡΟΠΟΛΗ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟ ΒΑΡΩΣΙ, ΣΤΗΝ ΑΚΡΟΠΟΛΗ Η ΘΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΕΛΕΙΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΠΙΣΤΟΥΣ ΙΕΡΕΙΣ ΣΤΟΥΣ ΚΑΘΑΙΡΕΘΕΝΤΕΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΕΣ ΣΕ ΑΝΤΙΣΚΗΝΟ

Ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος και οι τρεις Μητροπολίτες Πάφου Γεννάδιος, Κιτίου Ανθιμος και Κυρηνείας Κυπριανός είχαν τους πολύ φανατικούς υποστηρικτές.

Ιδιαίτερα για τους τρεις Μητροπολίτες, οι υποστηρικτές τους συνέδεαν τις ενέργειες τους και την απόφαση τους να προχωρήσουν σε "καθαίρεση" του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου, με την εγκατάλειψη από τον Αρχιεπίσκοπο του "ευκταίου" δηλαδή της Ενωσης και καθιέρωση της γραμμής του "εφικτού", δηλαδή της γραμμής της ανεξαρτησίας.

Για παράδειγμα, από πολύ νωρίς, από τις 26 Απριλίου 1973 Αστυνομικοί έσπασαν τη πόρτα της Εκκλησίας του Προφήτη Ηλία στο Μαραθόβουνο και την έθεσαν υπό τον έλεγχο τους καθώς ο Παπακυριάκος Παπαμιχαήλ και η Εκκλησιαστική Επιτροπή τάσσονταν υπέρ των τριών.

Ομως ο ιερέας και τα άλλα μέλη της εκκλησιαστικής Επιτροπής (Σωτήρης Κυριάκου, Κυριάκος Θεοχάρη, Ανδρέας Ορθοδόξου και Λοϊζος Καραγεωργίου), προσέφυγαν στο δικαστήριο και κατήγγειλαν επέμβαση της αστυνομίας στην Εκκλησία.

Ο ιερέας ζήτησε την έκδοση διατάγματος εναντίον της Αστυνομίας. Ηταν χαρακτηριστικά τα όσα ανέφερε ο Παπακυριάκος σε ένορκη δήλωση του στο δικαστήριο:

"Κατά την 24.4.1973 και ώραν 4ην περίπου μεταμεσημβρινή αστυνομικό σώμα τελούν υπό τας διαταγάς του αστυνόμου υπαίθρου Αμμοχώστου Σάββα Μαρωνίτη παρανόμως, αυθαιρέτως και άνευ ουδενός δικαιώματος διέρρηξαν την νοτίαν θύραν της Εκκλησίας και εβίασαν ταύτην με όχημα λαντ ρόβερ και επροκάλεσαν ζημίαν εις ταύτην. Περαιτέρω δε κατέλαβον το οίκημα της Εκκλησίας και τον περίβολον ταύτης εγκατέστησαν ένοπλον αστυνομικόν σώμα εις τον περίβολον της Εκκλησίας κατά τρόπον, ώστε να θυμίζουν τας διώξεις των χριστιανών υπό των Ρωμαίων".

Αυτή δεν ήταν η μοναδική προσφυγή στη Δικαιοσύνη. Το ίδιο έκαμε και ο ιερέας Αγίου Γεωργιου Λατσιών Παπαχρίστος Ανασταση και τα μέλη της εκκλησιαστικής επιτροπής Λασιών Διομήδης Φιλίππου, Τεύκρος Φιλίππου, Θωμάς Συμεωνίδης και Κυριάκος Παφίτης, οι οποίοι κατέθεσαν σχετική προσφυγή εναντίον του Γενικου Εισαγγελέα ζητούντες διάταγμα με το οποίο θα καλούνταν οι υπηρέτες ή αντιπρόσωποιτου όπως μη επεμβαίναουν με οποιονδήποτε τρόπο στα θέματα της Εκκλησίας.

Οταν ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος έθεσε με απόφαση της Ιεράς Συνόδου, προθεσμία τους ιερωμένους που παρέμεναν πιστοί στους τρεις πρώην Μητροπολίτες, να επανέλθουν στην εκκλησιαστική τάξη μέχρι τις αρχές Ιουνίου του 1974, άλλως θα κηρύσσονταν αργοί, αυτοί δεν υπέκυψαν.

Ωστόσο ιερωμένοι "πιστοί στην Ιεραν Σύνοδον" των Μητροπολιτών σε ανακοίνωση τους την 1η Ιουνίου 1973 απέρριψαν την προειδοποίηση του Αρχιεπισκόπου.

Η εφημερίδα "Εθνική" της 2 Ιουνίου 1973 αγγέλλοντας την απόφαση των κληρικών έγραψε κάτω από τον τίτλο "απερρίφθη η ιταμή αξίωσις του Προέδρου" τα ακόλουθα χαρακτηριστικά και σκληρά για τον ίδιο τον Αρχιεπίσκοπο:

"Ενώ εκπνέει σήμερον Κυριακήν της Πεντηκοστής η "προθεσμία" την οποία έταξεν τελεσιγραφικώς ο παποκαίσαρ (η αντιπολίτευση χαρακτήριζε τον Αρχιεπίσκοπο Παποκαίσαρα) προς τους πιστούς εις την Ορθοδοξίαν ιερείς ίνα εγκαταλείψουν τον ωραίον αγώνα των και "συμμορφωθούν" προς τας αυθαιρεσίας της Ιεράς Συνόδου των ψευδομητροπολιτών, οι νεώτεροι ούτοι μάρτυρες της Εκκλησίας του Αποστόλου Βαρνάβα έδωσαν την πρέπουσαν απάντησιν, αιρόμενοι εις το ύψος ων περιστάσεων και αποδεικνύοντες ότι είναι ανάξιοι των προκατόχων των ηρώων και μαρτύρων των πρώτων χριστιανικών χρόνων ότε ωργίαζον αι διώξεις και οι προπηλακισμοί.

Ούτω εις χθεσινήν δήλωσιν των οι πιστοί εις την Ιεράν Σύνοδον κληρικοί απορρίπτουν την ιταμήν αξίωσιν του παποκαίσαρος όπως εγκαταλείψουν τον αγώνα των και διαδηλούν ότι είναι έτοιμοι διά να υποστούν οιασδήποτε νέας διώξεις χάριν της διασώσεως της Ορθοδοξίας εν Κύπρω.

Χαρακτηριστικώς εις την δήλωσιν των οι μάρτυρες κληρικοί των κατακομβών αναφέρουν:

"Οσον δι' ημάς με καρτερίαν θα αναμένωμεν τας νέας σας διώξεις. Ιδού η κεφαλή μας έτοιμη να δεχθή την σπάθην σας. Προχωρήσατε εις το ανόσιον έργον σας. Πολεμήσατε την αλήθειαν, ακονίσατε τας λόγχας σας κατά της ορθής πίστεως. Είμεθα βέβαιοι ότι "λακτίζετε προς κέντρα". Ημείς είμεθα έτοιμοι δι' όλα και δι' αυτό το μαρτύριον, προχωρήσατε και υμείς εις το Νερώνειον έργον σας".

Στο ίδιο μήκος κύματος ήταν και οι Μητροπολίτες.

Ο Κιτίου Ανθιμος σε μια σκληρή ομιλία του χαρακτήρισε και αυτός τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο Παποκαίσαρα και τον προειδοποίησε ότι τα όπλα δεν καθαιρούν.

Μιλώντας στο μνημόσυνο του δολοφονηθέντος Αριστοκλή Αυγουστή στην κατακόμβη του Αγίου Ελευθερίου στη Λεμεσό, μετά την εκδίωξη του από τη Μητρόπολη Λεμεσού, ο Κιτίου Ανθιμος είπε (Εθνική 5 Ιουνίου 1974):

"Αι απειλαί περί καθαιρέσεως των πιστών εις την Ιεράν Σύνοδον ιερέων ως και αι απελαί περί απολύσεως δημοσίων υπαλλήλων, καθηγητών, διδασκάλων ουδόλως πτοούν τους Ελληνας και αληθείς χριστιανούς.

Δεν πρόκειται να προσκυνήσωμεν την χρυσήν εικόνα του παποκαίσαρος την οποίαν έστησεν ως νέος Ναβουχοδονόσωρ. Βεβαίως θα χρησιμοποιήση τα όπλα, όμως τα όπλα δεν καθαιρούν, δημιουργούν ήρωας και μάρτυρας.

Στην Ακρόπολη στη Λευκωσία και στην Αμμόχωστο και σε άλλες πόλεις και χωριά όπως π.χ. στα Λατσιά οι υποστηρικτές των τριών καθαιρεμένων Μητροπολιτών δημιούργησαν "κατακόμβες" που δεν ήταν τίποτε άλλο παρά πρόχειρες ξύλινες κατασκευές στις οποίες τελείτο η θεία λειτουργία από τους πιστούς στους τρεις πρώην Μητροπολίτες μια και δεν μπορούσαν ή δεν τους επιτρεπόταν να τελούν τη λειτουργία στους κανονικούς ιερούς ναούς. Στις 11 Ιουνίου 1974 σε μια συνδυασμένη επιχείρηση προφανώς με οδηγίες του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου ομάδες υποστηρικτών του επενέβησαν και γκρέμισαν τις δύο κατακόμβες στην Ακρόπολη και την Αμμόχωστο.

Η εφημερίδα "Εθνική" ανήγγειλε την καταστροφή της κατακόμβης της Ακρόπολης με τον πηχιαίο τίτλο " ενώ η εκκλησία μας εώρταζε χθες την μνήμην του Ιδρυτού της, Ναοί

γκρεμίζονται, αντίχριστοι παποκαισαρικοί κατεδάφισαν τας κατακόμβας Λευκωσίας- Αμμοχώστου".

Την επομένη (12 Ιουνίου 1974) οι τρεις πρώην Μητροπολίτες συνήλθαν και σε ανακοίνωση τους προειδοποίησαν ότι θα συνέχιζαν τον αγώνα τους απτόητοι:

"Η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας Κύπρου συνελθούσα εκτάκτως εν Κακοπετριά σήμερα, 12ην Ιουνίου 1974 υπό την προεδρίαν του πανιερωτάτου Μητροπολίτου Πάφου και Τοποτηρητού του Αρχιεπισκοπικού Θρόνου Κύπρου κ. Γενναδίου και συσκεφθείσα επί του εντεταλμένου διωγμού της Εκκλησίας του οποίου έξαρσις υπήρξεν η χθεσινή αποτρόπαιος ενέργεια της κατεδαφίσεως ιερών κατακομβών εις Λευκωσίαν και Αμμόχωτσον απεφάσισεν όπως στιγματίση και καταγγείλη προς το Χριστεπώνυμον πλήρωμα της νήσου αλλά και πάντα τον χριστιανικόν κόσμον την αποτολμηθείσαν ανίερον και θεομάχον ταύτην πραξιν.

Η Ιερά Σύνοδος συνιστώσα προς το ποίμνιον άκραν υπομονήν και εγκαρτέρησιν έναντι της τοιαύτης διατεταγμένης δράσεως οπαδών του παποκαισαρικού κεθεστώτος διακηρύττει ότι οι υπερασπιζόμενοι την Ορθόδοξον πίστιν κληρικοί και λαϊκοί, μνήμονες της διδασκαλίας του κυρίου παραμένουν πέρα πάντα διωγμόν, απτόητοι επί των εκκλησιαστικών επάλξεων, ακραδάντως πιστεύοντες ότι η μεν εκκλησία του Αποστόλου Βαρνάβα του οποίου την εορταζομένην χθες ιεράν μνήμην ανιέρως εβεβήλωσαν οι κατά διαταγήν κατεδαφίσαντες Κατακόμβας και δη τιμωμένην επ' ενόματι αυτού, θα εξέλθη και εκ της παρούσης δεινής δοκιμασίας, αλώβητος και θριαμβεύουσα οι δε καθ' οιονδήποτε τρόπον δοκιμαζόμενοι και βασανιζόμενοι σήμερον πιστοί θα έχουν αγλαή και βεβαίαν την χάριν και την ευλογίαν του Πανοικτίρμονος Θεου".

Το χώρο επισκέφθηκαν ο Γεννάδιος και ο Παπασταύρος Παπαγαθαγγέλου, (ο τρίτος συνεξόριστος του Μακαρίου κατά περίεργο τρόπο που διαφωνούσε μαζί του- οι άλλοι δυο ήταν ο Κυρηνείας Κυπριανός και ο Πολύκαρπος Ιωαννίδης) ο οποίος παρέμεινε πιστός στους τρεις Μητροπολίτες και ο Αρχιμανδρίτης Αθανάσιος Μακρυγιάννης.

Ο Γενάδιος σε δήλωση του μίλησε για ιεροσυλία:

"Ο άμεσος χαρακτηρισμός της πράξεως αυτής είναι ότι πρόκειται περί ιεροσυλίας. Η εκκλησία αυτή εκτίσθη και αφιερώθη εις τους δεκατρείς Ιερομάρτυρας της Καντάρας. Αφ' ης στιγμής εγένετο εντός αυτής το μυστήριον της Θείας ευχαριστίας, ο χώρος καθηγιάσθη, είναι ένας ιερός χώρος όπου έγιναν πολλαί λειτουργίαι και ως τοιούτον έπρεπε να τον σεβασθούν. Ο υπεύθυνος διά την πράξιν αυτήν υβρίζει τον Θεόν και καταργεί τα Μυστήρια.

Ενώ θεωρούνται ιεροί χώροι οι ναοί των άλλων θρησκευμάτων της νήσου και ενώ το σύνταγμα της Κυπριακής Δημοκρατίας εξασφαλίζει την ανεξιθρησκείαν επιτρέπεται να διαπράττωνται ιεροσυλίαι του χειρίστου αυτού είδους.

Η βδελυρά αυτή πράξις φανερώνει περαιτέρω ότι αρχίζει νέος κύκλος διώξεως των ορθοδόξων που παραμένουν πιστοί εις την ιεράν σύνοδον. Ουδόλως μας πτοούν οι διωγμοι και όλα τα άλλα μέτρα που μετέρχεται ο παποκαίσαρ. Θα μείνωμεν πιστοί άχρι θανατου έως ότου ο Κύριος ευδοκιμήση και απαλλάξη την Κυπριακήν Εκκλησίαν από τον ζυγόν του παποκαισσαρισμού".

Εξάλου ο Κιτίου Ανθιμος σε ομιλία του στην κατακόμβη του Αποστόλου Βαρνάβα στην Αμμόχωστο είπε:

"Αι κατακόμβαι αι οποίαι ιδρύθησαν εν Κύπρω προκαλούν τον θαυμασμόν όλου στου κλήρου του χριστιανικού κόσμου της ελευθέρας πατρίδος.

Αι καακόμβαι τας οποίας δεν σέβονται εκείνοι οι οποίοι έπαυσαν πλέον να πιστεύουν εις τον Θεόν και εις τα ιδανικά της πατρίδος, θα φέρουν τελικώς την νίκην".

Ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος ήταν αποφασισμένος να δώσει ένα τέλος στο όλο θέμα. Ετσι όταν οπαδοί των τριών πρώην Μητροπολιτών τοποθέτησαν πασσάλους για να τοποθετήσουν αντίσκηνο στο χώρο της κατακόμβης της Ακρόπολης το βράδυ της 22ας Ιουνίου επενέβησαν άλλοι και τα κατέστρεψαν και πάλι.

Ωστόσο, όπως έγραψε η εφημερίδα "Εθνική" στις 25 Ιουνίου 1974 "παρά ταύτα την Κυριακήν (23.6) η θεία Λειτουργία ετελέσθη κανονικώς, αφού προηγουμένως εστήθη προχείρως αντίσκηνον".

Η κατάσταση αυτή συνεχίστηκε μέχρι το πραξικόπημα οπότε με την αναγκαστική φυγή του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου στο Εξωτερικό οι τρεις καθαιρεθέντες Μητροπολίτες, και ιδιαίτερα ο Πάφου Γεννάδιος "επανήλθαν" στην ηγεσία της Εκκλησίας προσωρινά, για λίγο όμως, ο δε Γλαύκος Κληρίδης που ανέλαβε την εξουσία μετά το πραξικόπημα και την εισβολή δηλαδή στις 23 Ιουλίου 1974 ορκίστηκε στο Γεννάδιο ως Τοποτηρητή του Αχιεπισκοπικού Θρόνου...

.