8 7 1973: Συλλείτουργο στην Παλλουριώτισσα με συμμετοχή των συμμετασχόντων στην Μείζονα Σύνοδο. Ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος, σε μια άνευ προηγουμένου ομιλία του είπε ότι αν οι τρεις Μητροπολίτες δεν μετανοούσαν αυτοί όψονται εν ώρα κρίσεως.

S- 1932

8. 7. 1973 : ΣΥΛΛΕΙΤΟΥΡΓΟ ΣΤΗΝ ΠΑΛΛΟΥΡΙΩΤΙΣΣΑ ΜΕ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΩΝ ΣΥΜΜΕΤΑΣΧΟΝΤΩΝ ΣΤΗ ΜΕΙΖΟΝΑ ΣΥΝΟΔΟ. Ο ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΜΑΚΑΡΙΟΣ ΣΕ ΜΙΑ ΑΝΕΥ ΠΡΟΗΓΟΥΜΈΝΟΥ ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΕΙΠΕ ΟΤΙ ΑΝ ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΕΣ ΔΕΝ ΜΕΤΑΝΟΟΥΣΑΝ ΑΥΤΟΙ ΟΨΟΝΤΑΙ ΣΕ ΩΡΑΝ ΚΡΙΣΕΩΣ. Ο ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΗΣΕ ΤΟΥΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΕΣ ΟΤΙ ΘΑ ΤΟΥΣ ΔΙΝΟΤΑΝ ΜΙΑ ΔΕΥΤΕΡΗ ΕΥΚΑΙΡΙΑ ΚΑΙ ΑΝ ΔΕΝ ΜΕΤΑΝΟΟΥΣΑΝ ΟΙ ΙΕΡΑΡΧΕΣ ΕΙΧΑΝ ΤΗΝ ΔΥΝΑΜΗ ΝΑ ΤΟΥΣ ΤΙΜΩΡΗΣΟΥΝ

Την Κυριακή η Ιουλίου έγινε συλλεἰτουργο στην εκκλησία της Παναγίας στην Παλλουριώτισσα στο οποίο συμμετέσχαν και συλλειτούργησαν οι Πατριάρχες Αλεξανδρείας και Αντιοχείας , ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος, οι Μητροπολίτες Ναζαρέτ, Νουβίας, Καρθαγένης, Έρμουπόλεως, Μέμφιδας, Λαοδικείας και Χαλεπίου, οι Αρχιεπίσκοποι Γάζης, Έλευθερουπόλεως, Διοκαισαρείας και Κυριακουπόλεως και οι Επίσκοποι Έλευσίνος και Κωνσταντίας.

Μετά το πέρας της θείας λειτουργίας ο Αρχιεπίσκοπος Μακκάριος προσφώνησε τους συμμετασχόντες στο συλλείτουργο τονίζοντας ότι οι τρεις Μητροπολιτες αν δεν μετανοούσαν ας ὁψονται εις ώραν κρίσεως" γιατί εξεκέντησαν και βαθέως ετραυμάτισαν" το σώμα της Εκκλησίας "την δε θεραπείαν των τραυμάτων δεν επιυμούσι".

Εξ άλλου ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας προειδοποίησε τους τρεις Μητροπολίτες ότι θα τους δινόταν ακόμα μια ευκαιρία και ότι αν δεν μετανοούσαν γιατί "διέσχισαν τον άρραφον χιτώνα του Κυρίου και έθεσαν εαυτούς εκτός της μαρτυρικής Εκκλησίας του Αποστόλου Βαρνάβα" τότε οι Ιεράρχες είχαν και την δύναμην και την χάριν του Θεού για να τους τιμωρήσουν

Είπε ο Μακάριος στην προσφώνηση του:

«Μακαριώτατε Πάπα και Πατριάρχα Αλεξανδρείας και πά σης Αφρικής κ. Νικόλαε,

»Μακαριώτατε Πατριάρχα Αντιοχείας και πάσης Ανατολής κ. Ήλία,

»Σεβαμιώτατοι και Αγαπητοί εν Κυρίω Αδελφοί,

»Η κατά Κύπρον στρατευομένη Εκκλησία του Αποστόλου Βαρνάβα και το Χριστεπώνυμον Πλήρωμα Αυτής απευθύνομεν χαιρετισμόν άγάπης και ύποδεχόμεθα υμάς εν χαρά πολλή. Ως ευ παρέστητε, Μακαριώτατοι και Σεβασμιώτατοι Αδελφοί, εις την νήσον ταύτην, εις την ιστορίαν της οποίας πολλάς σελίδας έγραψαν αθλήσαντες καλώς άγιοι μάρτυρες και εθνομάρτυρες. Εν τω προσώπω υμών χαιρετίζομεν ευκλεείς διαδόχους εις θρόνους Αποστολικούς, θεμελιωθέντας υπό του Ευαγγελιστού Μάρκου εν Αλεξανδρεία, υπό του Πρωτοκορυφαίου των Αποστόλων Πέτρου εν Αντιοχεία, ύπό του Αποστόλου Ιακώβου του Αδελφοθέου εν Ιεροσολύμοις. Χαιρετίζομεν Ιεράρχας Πρεσβυγενών Εκκλησιών, των οποίων την ενταύθα παρουσίαν ως ευλογίαν παρά θεού δεχόμεθα.

»Αλλά τις η ημέρα αύτη, εν η Υψηλαί Κορυφαί της Εκκλησίας και Εκκλησιών σεπτοί Εκπρόσωποι επί το αυτό συνήχθησαν; «Αύτη η ημέρα, ην εποίησεν ο Κύριος αγαλλιασώμεθα και ευφρανθώμεν εν αύτή». Αγαλλίασιν ψυχής και πνευματικήν χαράν αισθανόμεθα επί τη ήμερα ταύτη, διότι υπό τους θόλους του ίερού τούτου ναού ηξιώθημεν συλλειτουργίας μετά Πατριάρχων και πληθύος Αρχιερέων, ευλογούντων το Πλήρωμα της Κυπριακής Εκκλησιαστικής Ολκάδος και δεόμενων υπέρ της ειρήνης αυτού και της των πάντων ενώσεως. Εν τω καύσωνι των ημερών, εν τω καύσωνι των δοκιμασιών και θλίψεων, αισθανόμεθα «ως δρόσον Αερμών, την καταβαίνουσαν επί τα όρη Σιών», την παρουσίαν υμών εν Κύπρω, άγαπητοί Αδελφοί. Δόξαν και ευχαριστίαν τω θεώ αναπέμπομεν, ότι ωδήγησε τα βήματα υμών ενταύθα και εδώκατε εις τον Ορθόδοξον Κυπριακόν λαόν την χαράν της παρ' υμών ευλογίας, εις εμέ δέ προσωπικώς εδώκατε παραμυθίαν εν τη θλίψει μου, την οποίαν από τινος δοκιμάζω, διότι «οι φίλοι μου και οι πλησίον μου», οι εν Χριστώ αδελφοί μου, «εξ εναντίας μου ήγγισαν και έστησαν» και διελογίσαντο κατ' εμού βουλάς και ελάλησαν κατ' εμού κακά. Αλλά δόξα τώ θεώ πάντων ένεκεν. 

»Είς την παράκλησιν και έκκλησιν ημών προθύμως ανταποκριθέντες, εδράμετε προς ημάς, ίνα συνδράμητε την Κυπριακήν Εκκλησίαν, περιελθούσαν «κρίμασιν οις οίδε Κύριος», εις σκληράν

δοκιμασίαν, και ήλθετε κρατούντες ανά χείρας κλάδον ελαίας εκ του κήπου των Ιερών Κανόνων. Συγκροτήσαντες Μείζονα και Υπερτελή Σύνοδον και συνδιασκεψάμενοι εν Πνεύματι Αγίω, δεόντως απεφάνθητε περί των διεστώτων και ειρήνην, «την πάντα νουν υπερέχουσαν», ευαγγελιζόμενοι, εν αγάπη αδελφική κλάδον ελαίας προσεφέρετε. Δεν εγένετο υφ' όλων αποδεκτή η προσφορά και αρνητικήν επεδείξαντο στάσιν και αντίδρασιν. Ευπροσδεκτος θα είναι η τυχόν μετάνοια. Άλλως, όψονται εις ώραν κρίσεως. "Οψονται, ότι το Σώμα της Εκκλησίας εξεκέντησαν και βαθέως ετραυμάτισαν, την δέ θεραπείαν των τραυμάτων δεν επιθυμούσιν.

»'Αλλ' η προσπάθεια θεραπείας των τραυμάτων και αποκαταστάσεως της παρ' ημίν διασαλευθείσης εκκλησιασπκής ευταξίας θα συνεχισθή. Κλήρος και λαός, Μακαριώτατοι και Σεβασμιώτατοι εν Κυρίω Αδελφοί, υποδέχονται υμάς εν ψυχή αγαλλιάσει, επί τη προσδοκία ευοδώσεως του καλού έργου, διά το οποίον ως Μείζων και Υπερτελής Σύνοδος εκλήθητε. Υποδέχονται υμάς ως κήρυκας και ευαγγελιστάς ειρήνης εν τη Εκκλησία Κύπρου. Υποδέχονται υμάς ως πνευματικούς ιατρούς των παρ' ημίν κακώς ε χόντων. Αποδέχονται υμάς ως φορείς και δότας ουρανίου χάριτος και ευλογίας.

»Ευχαριστίας διαπύρους προς υμάς εκφράζομεν διά την αρωγήν υμών προς την Εκκλησίαν του Αποστόλου Βαρνάβα και ασπασμόν αγάπης απονέμοντες ευχόμεθα υμίν από καρδίας έτη πλείστα και παρά θεού ηυλογημένα».

ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ: Στον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο απάντησε ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας, ο οποίος είπε τα εξής περίπου σύμφωνα με το περιοδικό της Εκκλήσίας της Κύπρου Απόστολος Βαρνάβας του Ιουλίου-Αυγούστου, του 1973:

«Είμεθα σήμερον συγκεκινημένοι βαθέως και αισθανόμεθα μεγάλην χαράν διά την θερμήν υποδοχήν, την οποίαν επεφύλαξεν εις ημάς η Εκκλησία της Κύπρου, Υμείς Μακαριώτατε αδελφέ και το ευσεβές υμών πλήρωμα και εκκλησίασμα. Ευχαριστούμεν τον θεόν, ο οποίος ηξίωσεν ημάς διά μίαν ακόμη φοράν νά ανυψώσωμεν τας χείρας ημών μετά του Μακαριωτάτου Πατριάρχου Αντιοχείας και των Σεβασμιωτάτων Αρχιερέων προς τον Υψιστον και να παρακαλέσωμεν διά την σταθερότητα, την ειρήνευσιν και την γαλήνην της Εκκλησίας ταύτης, αλλά και του ευσεβούς πληρώματος αυτής.

»Ανταποκριθέντες, Μακαριώτατε αδελφέ, προς την πονεμένην φωνήν της μαρτυρικής Εκκλησίας της Κύπρου, της οποίας επαξίως προΐστασθε, ήλθομεν προς υμάς με όλην την θερμότητα της αγάπης και της πίστεως, διά να προσφέρωμεν τας καλάς μας υπηρεσίας προς την δοκιμαζομένην και χειμαζομένην αδελφήν Εκκλησίαν. Και προς στιγμήν αφέντες τας προσωπικάς ημών προτιμήσεις, τα ανθρώπινα συναισθήματα και τας αδυναμίας έμπροσθεν του προθαλάμου της Ιεράς και Αγίας Συνόδου, εισήλθομεν εντός αυτής με καθαρμένην την καρδίαν και την διάνοιαν και με την συνείδησιν γαληνεμένην και ειρηνεμένην, ότι θα τελέσωμεν το αρχιερατικόν ημών καθήκον και τον όρκον, τον οποίον εδώσαμεν, όταν εγίναμεν Αρχιερείς και όταν εισήλθομεν εις το γραφείον της Αγίας και Ιερας Συνόδου, όπου οι Πατέρες συνεδριάζουν, μίαν θερμήν προσευχήν εκάμαμεν προς τον θεόν και μίαν επίκλησιν εις το Αγιον Πνεύμα απηυθύναμεν, να μας βοηθήση.

»Καί ελλαμφθέντες και φωτισθέντες υπ' αύτού του Αγιου Πνεύματος, απεφασίσαμεν να αποκηρύξωμεν ομοφώνως την πρά ξιν την ανίερον περί καθαιρέσεως του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου,

αναγνωρίζοντες όλοι ως μόνον κανονικόν και νόμιμον Αρχιεπίσκοπον Κύπρου τον Μακαριώτατον Αρχιεπίσκοπον Μακάριον. Διά τούτο σήμερον, την στιγμήν αυτήν την ίεράν, ευλογημένε λαέ του Κυρίου, ύψωσον και συ μεθ' ημών τας χείρας σου προς τον Κύριον και εκ βάθους της ψυχής σου μία θερμή προσευχή ας ανέλθη προς τον ουρανόν, η παράκλησις : Ο Κύριος να ενισχύση τον Προκαθήμενον της Εκκλησίας αυτής και να τον ενδυναμώση, διά να ημπορέση να φέρη μέχρι τέλους το βαρύ φορτίον, το οποίον έθεσεν εις τον ώμόν του η μεγάλη πρόνοια του θεού.

»Και ημείς σήμερον εξ Αλεξανδρείας προερχόμενοι και εξ Αντιοχείας ο Μακαριώτατος Πατριάρχης Ηλίας και εξ Ιεροσούμων η λοιπή χορεία των Σεβασμιωτάτων Αρχιερέων, ήλθομεν να επιτελέσωμεν έργον ευαγγελιστού, έργον ειρηνοποιού, έργον συμφιλιωτού. να συμφιλιώσωμεν τα διεστώτα και να ενώσωμεν την Εκκλησίαν της Κύπρου.

»Διά τούτο και ομοφώνως απεφασίσαμεν να σταλή Επιτροπή εις τους τρεις Μητροπολίτας, ίνα γνωστοποιήσουν και αναγγείλουν την απόφασιν ημών και προσπαθήσουν αδελφικώς να τους πείσουν και νά τους συμφιλιώσουν με την επίσημον Εκκλησίαν και με την Αρχήν αυτής, τον Αρχιεπίσκοπον Μακάριον. Αλλ' ούτοι, παρασυρθέντες υπό τινων - δεν γνωρίζομεν υπό ποίων - και εγωιστικώς και εωσφορικώς φερόμενοι, δεν εδέχθησαν την αποστολήν ημών, ουδέ την συμφιλίωσιν.

»Θά τους παραδώοωμεν εις το ανάθεμα. Αυτοί θα όψωνται, διότι διέσχισαν τον άρραφον χιτώνα του Κυρίου και έθεσαν εαυτούς εκτός της μαρτυρικής ταύτης Εκκλησίας του Αποστόλου Βαρνάβα. Αυτοί θα είναι υπεύθυνοι και έναντι του "Εθνους, η ιστορία του οποίου διά μαύρων γραμμάτων θα γράψη το όνομά των.

»Ημείς, ως ειρηνοποιοί, διά μίαν ακόμη φοράν θα καταβάλωμεν προσπάθειαν ειρηνεύσεως, θα τους καλέσωμεν νά συμφιλιωθούν. Αλλ' εάν δεν θελήσουν και την φοράν ταύτην, η Εκκλησία έχει και την δύναμιν και την χάριν από τον θεόν να τους τιμωρήση, διά να επιβληθή εδώ η τάξις η διασαλευθείσα, η ηθική και η εκκλησιαστική.

»Και πιστεύομεν, Αδελφοί μου, ότι πάντες ανεξαιρέτως οι κάτοικοι της Λευκωσίας, αλλά και πάντες οι ευσεβείς Χριστιανοί, θα τεθούν παρά το πλευράν του Εθνάρχου Μακαρίου, τον οποίον και θα θεωρούν ως νόμιμον και κανονικόν πνευματικόν προϊστάμενον.

»Αυτό πράττοντες, θα έχετε όλοι σας την χάριν και την ευλογίαν του θεού. Εύχομαι να είναι αύτη πάντοτε μαζί σας και με τας οικογενείας σας».