5.7.73ΣυvέρχεταιΜείζωv καιΥπερτελήςΣύvoδoς στηΛευκωσία με τησυμμετoχή τωvΠατριαρχώvΑλεξαvδρείας καιΑvτιoχείας και Iεραρχώv από τoΠατριαρχείoIερoσoλύμωv για vαεξετάσει καταγγελίες εvαvτίov τωv τριώvΜητρoπoλιτώv για τηvαπόφαση τoυς για"καθαίρεση"τoυΜακαρίoυ

S-1930

5.7.1973: ΣΥΝΕΡΧΕΤΑΙ ΜΕΙΖΩΝ ΚΑΙ ΥΠΕΡΤΕΛΗΣ ΣΥΝΟΔΟΣ ΣΤΗ ΛΕΥΚΩΣΙΑ ΜΕ ΤΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΩΝ ΠΑΤΡΙΑΡΧΩΝ ΑΛΕΞΑΞΑΝΔΡΕΙΑΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΟΧΕΙΑΣ ΚΑΙ ΙΕΡΑΡΧΩΝ ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟ ΙΕΡΟΣΟΛΥΜΩΝ ΓΙΑ ΝΑ ΕΞΕΤΑΣΕΙ ΚΑΤΑΓΓΕΛΙΕΣ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΩΝ ΤΡΙΩΝ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥΣ ΓΙΑ "ΚΑΘΑΙΡΕΣΗ" ΤΟΥ ΜΑΚΑΡΙΟΥ

Οι εργασίες της Μείζονος και Υπερτελούς Συνόδου για καθαίρεση των τριών Μητροπολιτών Πάφου Γεννάδιου, Κιτίου Ανθιμου και Κυρηνείας Κυπριανού κράτησαν δύο ημέρες.

Αρχισαν στις 5 Ιουλίου 1973 και συνεχίστηκαν και την επομένη 6 Ιουλίου.

Στις εργασίες της Μείζονος και Υπερτελούς Συνόδου συμμετέσχαν δύο Πατριάρχες, 4 Αρχεπίσκοποι και 8 Μητροπολίτες.

Της Συνόδου προήδρευε ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας Νικόλαος παρισταμένου του Πατριάρχη Αντιοχείας Ηλία και εκπροσώπων του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων.

Παρέστησαν οι Αρχιεπίσκοποι Γάζης Στέφανος, Ελευθερουπόλεως Χρύσανθος, Κυριακουπόλεως Κωνσταντίνος και Λαοκαισαρείας Ιάκωβος, οι Μητροπολίτες Λαοδικείας Ιγνάτιος, Χαλεπίου Ηλίας, Ναζαρέτ Ισίδωρος, Νουβίας Συνέσιος, Καρθαγένης Παρθένιος, Μέμφιδος Νικόδημος, Ελευσίνος Τιμόθεος και Ερμουπόλεως Παύλος.

Ο τελευταίος έφθασε με καθυστέρηση μιας ημέρας.

Μετείχε επίσης και ο Κύπριος Χωρεπίσκοπος Κωνσταντίας Χρυσόστομος, μετέπειτα Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Χρυσόστομος Α.

Πριν από την έναρξη των εργασιών της Συνόδου τελέστηκε δέηση στον καθεδρικό ναό Αγίου Ιωάννου με τη συμμετοχή όλων των Ιεραρχών και δεκάδων κληρικών που κατέκλυσαν την πλατεία της Αρχιεπισκοπής.

Μετά τη δέηση σχηματίστηκε πομπή η οποία ψάλλοντας βυζαντινούς ύμνους ανήλθε στο Μέγα Συνοδικό για τις εργασίες της Συνόδου.

Οι εργασίες της Συνόδου άρχισαν ουσιαστικά στις 10 το πρωί με ομιλία του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου, ο οποίος καλωσόρισε τους ιεράρχες και ανέλυσε τα θέματα της Συνόδου.

Προσφωνώντας τους παρισταμένους ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος ανέφερε τα εξής:

Μακαριώτατε Πάπα και Πατριάρχα Αλεξανδρείας, κύριε Νικόλαε,

Μακαριώτατε Πατριάρχα Αντιοχείας κύριε Ηλία,

Σεβασμιώτατοι και αγαπητά εν Κυρίω Αδέλφια,

" Εν πολλή χαρά και βαθεία συγκινήσει υποδεχόμεθα υμάς και προοαγορεύομεν διά του «ως ευ παρέστητε», ασπαζόμενοι υμάς εν φιλήματι αγίω.

Η προς την δοκιμαζόμενην Εκκλησίαν του Αποστόλου Βαρνάβα αγάπη και ζωηρόν υπέρ Αυτής ενδιαφέρον ωδήγηοεν υμάς, Προκαθημένους και Εκπροσώπους των κατά Ανατολάς Πρεσβυγενών Εκκλησιών, της Αλεξανδρείας, της Αντιοχείας και των Ιεροσολύμων, εις την Μεγαλόνησον τούτην, της οποίας την γην απάτησαν οι πόδες του Αποστόλου Παύλου και ηγίασε το αποστολικόν αίμα του Βαρνάβα. Και, ως η προς υμάς ημετέρα έκκλησις, εις Σύνοδον σήμερον συνήλθομεν εν τη αιθούση ταύτη, ίνα εν πνεύματι Χριστού επιληφθώμεν του έργου

θεραπείας των τραυμάτων, άτινα επέφερον τω Σώματι της Εκκλησίας της Κύπρου αντικανονικαί πράξεις και ενέργειαι τριών Μητροπολιτών, αποκαταστήσωμεν πνεύματι Χριστού επιληφθώμεν του έργου θεραπείας των τραυμάτων, άτινα επέφερον τω Σώματι της Εκκλησίας δ' ωσαύτως την διασαλευθείσαν παρ' ημίν εκκλησιαστικήν ευταξίαν.

Δόξαν και αίνον αναπέμπομεν προς τον Δομήτορα της Εκκλησίας Κύριον, τον κατευθύναντα προς Κύπρον τα βήματα υμών, εν αγαλλιάσει δε ψυχής αναφωνούμεν: «Ευλογημένοι οι ερχόμενοι εν ονόματι Κυρίου!». Ως ευλογίαν παρά θεού θεωρούμεν την ενταύθα παρουσίαν υμών. Ευχαριστίας διαπύρους προς υμάς εκφράζομεν, διότι προς την παράκλησιν ημών ετείνατε ευήκοον το ους και ήλθετε αρωγοί εις την δοκιμασίαν της καθ' ημάς Αγιωτάτης Εκκλησίας, εν τη βαθεία συναισθήσει ότι «είτε πάσχει εν μέλος, συμπάσχει πάντα τα μέλη είτε δοξάζεται εν μέλος, συγχαίρει πάντα τα μέλη». Πάσχει από τινος εν μέλος της Μιάς, Αγίας, Καθολικής και Αποστολικής Ορθοδόξου Εκκλησίας, η κατά Κύπρον Εκκλησία του Χριρστού. Συμπάσχει, όθεν, άπαντα τα μέλη, αι αδελφαί δηλονότι Εκκλησίαι. Και η εν τη Συνόδω ταύτη παρουσία υμών μαρτυρεί μέριμναν και φροντίδα υπέρ της Κυπριακής Εκκλησίας.

Δεν θα αναφερθώμεν εις αίτια και αιτιατά, συντελεστικά της κρίσεως, την οποίαν διέρχεται σήμερον η Εκκλησία του Αποστόλου Βαρνάβα. Εκτενής αναφορά και λόγος περί τούτων θα γίνη εντός των πλαισίων των εργασιών της παρούσης Μείζονος και Υπερτελούς Συνόδου, ήτις, γνώμονα έχουοα τους Ιερούς Κανόνας και αυθεντικώς τούτους ερμηνεύουσα, θα λάβη τας δεούσας αποφάσεις επί θεμάτων και προβλημάτων, διά την εξέτασιν των οποίων αύτη εκλήθη.

Διά πρώτην φοράν συγκροτείται εν Κύπρω Υπερτελής Σύνοδος καί, κατ' ακολουθίαν, θα καταγραφή αύτη ως ιστορική είς τα χρονικά της Εκκλησίας Κύπρου. Πεποίθαμεν, ότι η σεβασμία αύτη Σύνοδος θα επιτελέση έργον αυτόχρημα ιστορικόν και μεγάλως θα συμβάλη εις την ορθήν αποκατάστασιν των παρ' ημίν εκκλησιαστικών πραγμάτων.

Απανέμοντες και αύθις προς υμάς ασπασμόν αγάπης, Μακαριώτατοι και Σεβασμιώτατοι εν Κυρίω Αδελφοί, αιτούμεθα παρά του Ουρανίου Πατρός των Φώτων την ευλογίαν και την χάριν εις ευόδωσιν του συνοδικού έργου, ούτινος σήμερον αντιλαμβανόμεθα, προς δόξαν μεν του ονόματος του θεού, προς όφελος δε του Ορθοδόξου λαού της Κύπρου και παραμυθίαν του Χριστεπωνύμου Πληρώματος της καθ' όλου Εκκλησίας.

Παρακαλούμεν θερμώς τον Μακαριώτατον Πάπαν και Πατριάρχην Αλεξανδρείας κύριον Νικόλαον, πρώτον τη τάξει εν ημίν, όπως αναλάβη την προεδρίαν της Μείζονος και Υπερτελούς Συνόδου".

Στη συνέχεια ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας λαβών τον λόγο απάντησε στην προσφώνηση του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου με τα ακόλουθα:

«Ευχαριστούμεν ολοψύχως διά τους θερμούς λόγους της Υμετέρας πεφιλημένης Μακαριότητος προς ημάς και τον αγαπητόν εν Χριστώ αδελφόν ημών Πατριάρχην Αντιοχείας κ. Ηλίαν, καθώς και τους εκπροσώπους του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων και τους λοιπούς εν Χριστώ αδελφούς.

«Ήλθομεν ενταύθα, Μακαριώτατε Αδελφέ, ανταποκρινόμενοι εις έκκλησιν Ύμών, ίνα προσφέρωμεν τας καλάς, ημών υπηρεσίας. Θα καταβάλωμεν πάσαν προσπάθειαν άνευ φειδούς κόπων και μόχθων διά να συμφιλιώσωμεν και ενώσωμεν, ει δυνατόν, τα διεστώτα.

Ηλθομεν ενταύθα ως απόστολοι της ειρήνης. Εάν παρ' ελπίδα δεν θα είναι ευχάριστα τα αποτελέσματα των προσπαθειών υμών, τότε ας όψωνται οι αίτιοι, οίτινες θα είναι υπεύθυνοι έναντι της Εκκλησίας και του Εθνους.

»Είθε η Χάρις του Κυρίου να βοηθήση πάντας ήμας, ίνα λύσωμεν εν πνεύματι ειρήνης και δικαιοσύνης τα προβλήματα, άτινα απασχολούσι την Εκκλησίαν του Αποστόλου Βαρνάβα.

Σύμφωνα το περιοδικό Απόστολος Βαρνάβας ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος ενημέρωσε τους Συνοδικούς για την κρίση στην Εκκλησία και στη συνέχεια αποχώρησε από την αίθουσα.

Μετά την αποχώρηση του Αρχιεπισκόπου Κύπρου, ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας διόρισε ως Γραμματέα της τον Αρχιμανδρίτη Χρυσόστομον Μαχαιριώτη, μετέπειτα Μητροπολίτη Κιτίου.

Προστίθεται στα πρακτικά της Συνόδου σύμφωνα με το περιοδικό της Εκκλησίας της Κύπρου Απόστολος Βαρνάβας, τεύχος Ιουλίου- Αυγούστου, 1973:

"Λαβών πρώτος τον λόγον ο Μακαριώτατος Πρόεδρος, προέτεινεν, όπως η Ιερά Σύνοδος εξετάση ως πρώτον θέμα το άκυρον ή μή της υπό των τριών Μητροπολιτών πράξεως "καθαιρέσεως" του Μακ. Αρχιεπισκόπου Κύπρου.

Γεναμένης δεκτής της προτάσεως ταύτης του Μακαριωτάτου Προέδρου, ούτος εκάλεσε τα μέλη της Ιεράς Συνόδου, όπως εκφέρουν τας επί του θέματος απόψεις των.

Πάντες οι Συνοδικοί, στηριζάμενοι επί των 'Ιερών Κανόνων και της διά μέσου των αιώνων πράξεως της Ορθοδόξου Εκκλησίας, απεφάνθησαν, ότι η ενέργεια των τριών Μητροπολιτών είναι αντικανονική, παράνομος, άκυρος, ανυπόστατος, ανύπαρκτος και ανενέργητος και ότι αύτη δέον να θεωρήται ως μή γενομένη. Ως εκ τούτου, λοιπόν, εσυνέχισαν, κανονικός Αρχιεπίσκοπος Κύπρου είναι και παραμένει ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος, όστις, ως κανονικός Αρχιεπίσκοπος Κύπρου, είχε και το δικαίωμα της συγκλήσεως της παρούσης Μείζονος και Υπερτελούς Συνόδου, της οποίας η συγκρότησις δεν αποτελεί επέμβασιν εις το Αυτοκέφαλον της Εκκλησίας Κύπρου, ως γενομένη κατόπιν της κανονικής και εγκύρου.

Στη Σύνοδο λήφθηκε στις 6 Ιουλίου και το ακόλουθο γράμμα του Οικουμενικού Πατριάρχη Δημητρίου:

Αυτού Μακαριότητα

Αρχιεπίσκοπον Κύπρου Μακάριον,

Λευκωσίαν.

Χαιρετισμόν αγάπης και ειρήνης εν Χριστώ αποστέλλομεν από της Μεγάλης Εκκλησίας τη Αγιωτάτη Εκκλησία Αποστόλου Βαρνάβα. Εύλόγω συγκινήσει και συνοχή καρδίας παρακολουθούντες εξελίξεις αυτόθι ανακύψαντος σοβαρού εκκλησιαστικού ζητήματος, συμπάσχομεν μεθ' όλου σώματος Αγίας ημών Ορθοδόξου Εκκλησίας εφ' οις τίμιον μέλος αυτής πάσχει. Κατά την παράδοσιν καθ' ημάς Αγιωτάτου τούτου θρόνου αυστηρώς πάσης πολιτικής απέχοντες, εν σεβασμώ του Αυτοκεφάλου αυτόθι Εκκλησίας, αλλά και εν τη ευθύνη πεπιστευμένης ημίν υπάτης διακονίας καθ' όλου υπ' ουρανόν Ορθοδοξίας, απευθύνομεν από Αποστολικού Οικουμενικού τούτου θρόνου Υμετέρα γερασμία Μακαριότητα αδελφικήν έκκλησιν και αξίωσιν, όπως αντί πάσης αντιδικίας πρυτανεύσωσιν εν τη αυτόθι αδελφή Εκκλησία αγάπη και ειρήνη Χριστού. Ομοίαν έκκλησιν απευθύνομεν παραλλήλως Ιερωτάτοις Μητροπολίταις καθ' Υμάς Εκκλησίας. Κατά την παρούσαν κρισιμωτάτην στιγμήν ιστορικού αυτής βίου Εκκλησία Αποστόλου Βαρνάβα καλείται εις αποστολικήν μαρτυρίαν ενώπιον καθ' όλου Ορθοδόξου Εκκλησίας και του κόσμου σύμπαντος. Καλείται, όπως, παραμερίζουσα παν έξωεκκλησιαστικόν στοιχείον, προνοήση πρωτίστως περί οικοδομής Σώματος Χριστού. Παρακαλούμεν δότε ειρήνην τη Εκκλησία ειρηνεύοντες εις αλλήλους οι ποιμένες και οδηγοί και από της εν τη Εκκλησία ειρήνης δότε ειρήνην τω τόπω αδιακρίτως φυλής και θρησκεύματος εν δικαιοσύνη και εν τη ελευθερία των τέκνων του θεού.

Πέραν- Κωνσταντινούπολις, 6 Ιουλίου 1973

+ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ