Πρώτη Ηλεκτρονική Ιστορία της Κύπρου

image

Δωρεάν προσφορά σε ερευνητές, μελετητές, φοιτητές, μαθητές και δημοσιογράφους.

Από την Κύπρο στην αρχαιότητα, μέχρι την Κύπρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η αγγλοκρατία, η ΕΟΚΑ, το πραξικόπημα, το σχέδιο Ανάν, η Ευρωπαϊκή Ένωση.

Αρχείο Παναγιώτη Παπαδημήτρη

papademetris-pΜοναδικό αρχείο στο οποίο μπορείτε να προστρέξετε και να αναζητήσετε εύκολα και γρήγορα αυτό που θέλετε για μια περίοδο 8.000 ετών για την Ιστορία της Κύπρου.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ

25.4.1973: Ο Στρατηγός Γρίβας απειλεί με κυρώσεις τoυς ιερείς πoυ δεv διαβάζoυv τηv εγκύκλιo τωv τριώv Μητρoπoλιτώv για "καθαίρεση" τoυ Μακαρίoυ εvώ o Αρχιεπίσκoπoς πρoγραμματίζει vα πάρει μέτρα μετά τo Πάσχα ώστε vα επαvέλθει η εκκλησιαστική τάξη.

S-1922

25.4.1973: Ο ΣΤΡΑΤΗΓΟΣ ΓΡΙΒΑΣ ΑΠΕΙΛΕΙ ΜΕ ΚΥΡΩΣΕΙΣ ΤΟΥΣ ΙΕΡΕΙΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΔΙΑΒΑΖΟΥΝ ΤΗΝ "ΕΓΚΥΚΛΙΟ" ΤΩΝ ΤΡΙΩΝ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΩΝ ΓΙΑ "ΚΑΘΑΙΡΕΣΗ" ΤΟΥ ΜΑΚΑΡΙΟΥ, ΕΝΩ Ο ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΖΕΙ ΝΑ ΠΑΡΕΙ ΜΕΤΡΑ ΜΕΤΑ ΤΟ ΠΑΣΧΑ, ΩΣΤΕ ΝΑ ΕΠΑΝΕΛΘΕΙ Η ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΤΑΞΗ.

Γεώργιος Γρίβας

Οι τρεις Μητρoπολίτες Πάφου Γεννάδιος, ΚιτΊου Ανθιμος και Κυρηνείας Κυπριανός πίστευαν ότι είχαν τον τρόπο τους για να επιβάλουν την απόφαση τους για "καθαίρεση" του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου.

Ο Κιτίου Ανθιμος σε συνένευξη του στην εφημερίδα "Τάϊμς" της νέας Υόρκης (εφημερίδα Φιλελεύθερος σε αναδημοσίευση από τη αθηναϊκή "Απογευματινή", 17.4.1973) προανήγγελλε":

"Δεν έχουμε εκτελεστική δύναμη να επιβάλουμε τη απόφαση μας περί καθαιρέσεως. Αν όμως εξακολουθήση να την αγνοή δυνατόν να προσφύγουμε στα Πολιτικά Δικαστήρια εφ' όσον θα σφετερίζεται εκκλησιαστικό αξίωμα. Αν ο Αρχιεπίσκοπος εγκαταλείψη την προεδρία εντός λογικής προθεσμίας η απόφασις μας για τον αποσχηματισμό του μπορεί να αναθεωρηθή...Οι 600 καιι πλέον ιερείς της Κύπρου θα διαταχθούν να σταματήσουν να μνημονεύουν τον Μακάριον στις λειτουργίες. Θα αποσταλούν επιστολές προς όλες τις τράπεζες και προς Οικονομικούς Οργανισμούς της Κύπρου με τις οποίες θα γίνεται γνωστό ότι η κατατεθειμένη υπογραφή του Αρχιεπισκόπου είναι πλέον ανίσχυρος για τη διαχείρηση της εκκλησιαστικής περιουσίας".

Ο Κιτίου ανέφερε ακόμα ότι σχεδίαζε να κατεβάσει από τον τοίχο του Γραφείου του τη φωτογραφία του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου και ότι "εάν επιτραπεί στον Μακάριο να προχωρήσει, η Κύπρος θα καταστεί μια άλλη Κούβα".

"Εμείς οι εθνικισταί Κύριοι", πρόσθεσε, "λυπούμεθα που οι αμερικανοί δεν βλέπουν την σοβαράν απειλήν που προβάλλει εδώ, αν ο Μακάριος συνεχίση την ανίερον συμμαχίαν του με τους κομμουνιστάς".

Ταυτόχρονα ο Μητροπολίτης Πάφου Γεννάδιος σε συνέντευξη του στην εφημερίδα της αντιπολίτευσης "Γνώμη" (Κύπρος 23.4.1973) προανήγγειλε νέα μέτρα εναντίον του Αρχιεπισκόπου μέχρι και αφορισμό του:

"Ως λαϊκός δεν δικαιούται να φέρει το ιερατικόν σχήμα, ο κ. Μιχ. Μούσκος, εάν δε επιμένη διαπράττει ποινικόν αδίκημα, εάν ο ίδιος συνεχίση να τελή ιεροπραξίας η να προβαίνει εις διοικητικάς ενεργείας θα επισύρη εναντίον του την ποινήν του αφορισμού.

Ωσαύτως όσοι κληρικοί ή λαϊκοί δεν συμμορφώνονται προς την συνοδικήν απόφασιν υπόκεινται εις κυρώσεις ως η καθαίρεσις και ο αφορισμός, αι άδειαι γάμων, τα διαζύγια και οιαδήποτε πιστοποιητικά εις την επαρχίαν της Αρχιεπισκοπής θα είναι έγκυρα μόνον εάν εκδίδωνται υπό του Τοποτηρητού ή προσώπων της εγκρίσεως του. Η οικονομική διαχείρισις της Αρχιεπισκοπής και των υπό τη δικαιδοσίαν της μονών εκκλησιών και άλλων καθιδρυμάτων, θα διεξάγεται κατά τας διατάξεις των εκκλησιαστικών νόμων και θα ορίζεται από το καθεστώς Τοποτηρητείας. Εάν ο κ. Μούσκος διέμενεν εις Ελλάδα θα απεμακρύνετο υπό της Πολιτείας εκ της Αρχιεπισκοπής και θα υποχρεούτο να αποβάλει αναγκαστικώς το ιερατικόν σχήμα".

Οταν όμως δοκίμασαν να προωθήσουν την απόφαση τους οι τρεις Μητροπολίτες διαπίστωσαν πόσο ανίσχυροι ήσαν μιά και ο Μακάριος, πέραν της Εκκλησιαστικής εξουσίας είχε στα χέρια του και ήλεγχε ολόκληρη την εκτελεστική εξουσία ως Πρόεδρος της Δημοκρατίας.

Ο Μακάριος προχώρησε πλέον σε αντεπίθεση και αποφάσισε όπως τεθούν σε αργία όσοι ιερείς θα διάβαζαν στους ιερούς ναούς της νήσου "εγκύκλιο" που εξέδωσε ο Πάφου

ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ 25 2 1973

Γεννάδιος ως Τοποτητηρής του Αρχιεπισκοπικού Θρόνου, μετά την "καθαίρεση" του Μακαρίου, με την οποία πληροφορούσε το χριστεπώνυμο πλήρωμα για την απόφαση της "Ιεράς Συνόδου" και με την ευκαιρία του επικείμενου Πάσχα.

Η "εγκύκλιος" στάληκε στους ιερούς ναούς για να διαβασθεί την Κυριακή 22 Απριλίου 1973, αλλά εκεί όπου επιχειρήθηκε να διαβασθεί από ιερείς πιστούς στους τρεις είτε προκλήθηκαν επεισόδια είτε οι πιστοί αποχώρησαν από την Εκκλησία.

Σύμφωνα με την εφημερίδα "Κύπρο" (23.4.1973)" εις την Αρχιεπισκοπικήν περιφέρειαν η "συνοδική εγκύκλιος" των τριών Μητροπολιτών εις ελαχίστους ναούς ανεγνώσθη. Εις τους περισσοτέρους ναούς δεν ανεγνώσθη.

Τα σοβαρώτερα επεισόδια συνέβησαν εις την περιοχήν Λεμεσού, όπου η εγκύκλιος ανεγνώσθη. Δέον να σημειωθή ότι εις τον ι.ν. Αγ. Τριάδος όπου ελειτούργησεν ο Μητροπολίτης Κιτίου κ. Ανθιμος δεν ανεγνώσθη η εγκύκλιος".

Σχετικά με τα επεισόδια στη Λεμεσό ο ανταποκριτής της εφημερίδας στη Λεμεσό μετέδωσε τα ακόλουθα:

"Χθες Κυριακήν των Βαϊων ο Μητροπολίτης Κιτίου κ. Ανθιμος ελειτούργησεν εις τον ι. ν. Αγίας Τριάδος και εχειροθέτησεν τον εφημέριον Παπαϊωάννην εις Οικονόμον. Ο Αρχιμανδρίτης κ. Ν. Σιδεράς εκήρυξε τον θείον λόγον, χωρίς να αναφερθή εις πολιτικά θέματα, δεν ανεγνώσθη η "εγκύκλιος της συνόδου" περί καθαιρέσεως του Μακάριου.

Ησυχία και τάξις επικράτησε καθώς επίσης εις τον Μητροπολιτικόν Ναόν Καθολικής όπου και εκεί δεν ανεγνώσθη η εγκύλιος.

Εις τον Καθεδρικόν Ναόν Αγίας Νάπας ιερεύς μετά το πέρας της λειτουργίας ανήλθεν εις τον Επισκοπικόν θρόνον, είπεν ολίγα τινά για το ιστορικόν της ημέρας και εδοκίμασε να αναγνώση την εγκύκλιον, αμέσως το πυκνώτατον εκκλησίασμα ήρχισε να αποδοκιμάζει την ενέργειαν του. Ο ιερεύς επέμενε. Κατόπιν απειλών του εκκλησιάσματος εισήλθεν εις το Ιερόν και ετέλεσε την συνήθη λειτουργίαν και ανάγνωσιν του Ι. Ευαγγελίου, έξωθεν του ναού, ενώ τα πλήθη των πιστών με κλάδους ελαίας διεμαρτύροντο.

Εις Αγιον Ιωάννην επίσης, όταν ιερεύς απεπειράθη να αναγνώση την εγκύκλιον, απεδοκιμάσθη υπό των εκατοντάδων εκκλησιαζομένων.

Εις Αγιον Νικόλαον, όταν ο ιερεύς απεπειράθη να αναγνώση την εγκύκλιον, γυναίκες και μαθήτριαι ήρπασαν από τα χέρια του ιερέως την εγκύκλιον. Οταν η οργή των εκκλησιαζομένων εκορυφώθη με κίνδυνον σοβαρών επεισοδίων εκλήθη η αστυνομία η οποία καθησύχασε το εκκλησίασμα.

Εις Κάτω Πάχναν ανεγνώσθη η εγκύλιος αλλά οι πιστοί εγκατέλειψαν την εκκλησίαν.

Εις Πάνω Πάχναν δεν ανεγνώσθη η εγκύλιος.

Οταν ο Μητροπολίτης Κιτίου ευρισκόμενος εις τον ι ναόν Αγίας Τριάδος επληροφοείτο τας σκηνάς που προεκλήθησαν εις Αγίαν Νάπαν ηκούσθη λέγων "δεν ήτο ανάγκη να γίνουν τόσες φασαρίες".

Οταν τη Μεγάλη Δευτέρα (23.4.73) ο Κιτίου Ανθιμος πήγε στον ιερό ναό Αγίου Ιωάννη στη Λεμεσό για να λειτουργήσει αποδοκιμάστηκε από 1500 πιστούς σύμφωνα με την εφημερίδα "Ο Φιλελεύθερος".

ΑΓΩΝ 16 3 1973

Πρόσθετε η εφημερίδα: Ευθύς ως ενεφανίσθη ο Μητροπολίτης, οι πιστοί εξήλθον εις τον περίβολον του ναού και ήρχισαν να τον αποδοκιμάζουν, ενώ παραλλήλως εζητωκραύγαζον υπέρ του Εθνάρχου Αρχιεπισκόπου Μακααρίου. Ο Κιτίου εκάλεσεν εις βοήθειαν την αστυνομίαν.

Και πράγματι κατέφθασεν αμέσως έξω από τον ναόν ισχυρή αστυνομική δύναμις με επικεφαλής τον αστυνομικόν διευθυντή κ. Παπαγεωργίου υπό την παρουσίαν δε των αστυνομικών ετελέσθη ο εσπερινός υπό του Κιτίου με δέκα μόνον άτομα εντός του ναού.

Ο Κιτίου επέστρεψεν εις την Μητρόπολιν συνοδευόμενος υπό της αστυνομίας, ενώ το πλήθος των πιστών συνέχιζε να τον αποδοκιμάζη και κατά την αναχώρησιν του εκ του ναού.

Χθες Κυριακήν εις αριθμόν ναών εσημειώθη έντονος αποδοκιμασία υπό των πιστών όταν ιερείς απεπειράθησαν να αναγνώσουν τη εγκύκλιον των "3" εις μίαν δε περίπτωσιν τα μέλη του εκκλησιάσματος, εξήλθον εις τον περίβολον του ναού και ανεπέτασσον "πανώ" κα με σύνθημα "Μακάριος".

Ενας από τους ηγουμένους που πήραν την εγκύκλιον των Μητροπολιτών, ο ηγούμενος Αγίου Νεοφύτου Χρυσόστομος (μετέπειτα Αρχιεσπίσκοπος Κύπρου Χρυσόστομος Β) επέστρεψε στον αποστολέα του την εγκύκλιο των τριων Μητροπολιτών με την ακόλουθη συνοδευτική επιστολή (Φ.25.4.1973):

"Σεβασμιώτατοι,

Απαράδεκτον, παράνομον, αντικανονικήν και άκυρον εθεωρήσαμεν την υμετέραν εγκύκλιον διά τούτο και επιστέφομεν ταύτην.

Δηλούμεν δε κατηγορηματικώς τόσον εγώ όσον και οι περί εμού αδελφοί, ότι εις όλας τας ιεράς λειτουργίας και ακολουθείας θα μνημονεύωμεν του Αρχιεπισκόπου ημών Μακαρίου. Ουδένα δε αλλον μνημονεύομεν ή αναγνωρίζομεν ως τροποτηρητήν.

Η κοινωνία Σεβασμιώτατοι αξιοί από τους λειτουργούς της Εκκλησίας βίον σύμμορφον προς τους λόγους, τα κηρύγματα και την καθόλου διδασκαλίαν αυτών. Νομίζετε Αγιοι Αρχιερείς ότι ο μέχρι τούδε "ανύπαρκτος" ζήλος υμών προς το ποίμνιον υμών και την Κυπριακήν Εκκλησίαν προϋποθέτει Αρχιερείς θειοσώστας και ζηλωτάς των Ιερών κανόνων; Επλατύνατε εσχάτως τα φυλακτήρια και εμεγαλύνατε τα κράσπεδα των ιματίων υμών και εγίνατε υπέρμαχοι των ιερών κανόνων, αδιαφορώντας ως προς το τι προσεφέρατε εις το ποίμνιον υμών και την κυπριακήν Εκκλησίαν.

Εάν ήθελε τις συγκρίνει την πρσφοράν υμών έναντι εκείνης του λαοφιλούς ημών Εθνάρχου, αρνητική θα βρη την υμετέραν αντιθέτως δε ένθερμον και θεάρεστον ζήλον θα αντιληφθή και θετικήν την προσφοράν του Μακαριωτάτου προς την Εκκλησίαν και την πατρίδα θα βρη.

Διά τούτο ως άλλος Παύλος θα εδικαιούτο να είπη προς όλους υμάς:

" Του λοιπού κόπους μοι, μηδείς παρεχέτω εγώ γαρ τα στίγματα του Κυρίου Ιησού και της Κύπρου εν τω σώματι μου βαστάζω".

Συνεπώς δεν δύνασθε σεβασμιώτατοι να πείσητε ημάς ούτε διά λόγων ούτε δι' εγκυκλίων, διότι της καρδίας μόνον η καρδία δύναται να ομιλήση, τα χείλη ομιλούν προς τα ώτα μόνον, το μόνον που καταφέρατε να πείσητε ημάς είναι τούτο: "Οτι διά της αθλίας αποφάσεως υμών εθέσατε εαυτούς εκτός της Κυπριακής Εκκλησίας".

Μετά σεβασμού

+Ο Ηγούμενος Αγίου Νεοφύτου

ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ

ΑΓΩΝ 21 3 1973

Τη Μεγάλη τρίτη και πάλι ο Κιτίου εχοροστάτησε στον ιερό ναό Αγίας Νάπας υπό "αυστηράν αστυνομικήν φρούρησιν" σύμφωνα με την εφημερίδα "Ο Φιλελεύθερος" της 25ης Απριλίου.

Στο Μαραθόβουνο, στη Μεσαορία ο ιερέας τάχθηκε στο πλευρό των τριών Μητροπολιτών και ήταν από τους πρώτους που αμαμακρύνθηκαν από τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο, ο οποίος απέστειλε νέο ιερέα στο χωριό για να τελεί τη θεία λειτουργία

Σε αργία τέθηκε επίσης και ο ιερέας Παλαιχωρίου Ορεινής ενώ απεσταλμένος της Αρχιεπισκοπής στο χωριό παρέλαβε τα κλειδιά της Εκκλησίας με αποτέλεσμα η λειτουργία της Μεγάλης Τρίτης να μη τελεσθεί.

Στο χορό μπήκε και ο αρχηγός της ΕΟΚΑ Β Γεώργιος Γρίβας ο οποίος δρούσε στην παρανομία και ο οποίος με φυλλάδιο του αποκάλυψε πλήρως την ανάμιξη του στις ενέργειες των τριών.

Με προκήρυξη του ο Γεώργιος Γρίβας στις 25 Απριλίου η οποία αποστάληκε στους ιερείς της Αρχιεπισκοπικής περιφέρειας απειλούσε ανοικτά τους ιερωμένους και τους "διέτασσε" όπως "αμέσως αναγνώσουν προς το εκκλησίασμα την εις χείρας των εγκύκλιον της "Ιεράς Συνόδου" μνημονεύουν δε το όνομα του Τοποτηρητού Μητροπολίτου Πάφου κ.κ. Γενναδίου".

Τόνιζε επίσης ότι "η άρνησις της αληθείας δικαιολογεί πλήρως τον αναληφθέντα αγώνα της Ιεράς Συνόδου προς εξυγίανσιν της Εκκλησίας και της ΕΟΚΑ και του Αρχηγού Διγενή δι' επαναφοράν του Ελληνοκυπριακού λαού εις την οδόν των εθνικών του πεπρωμένων".

Τέλος προειδοποιούσε τους ιερείς με κυρώσεις από την ΕΟΚΑ Β.

Ομως ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος είχε πάρει τις αποφάσεις του. Και αυτές προέβλεπαν σύγκληση σύσκεψης, μετά την Κυριακή του Πάσχα 28 Απριλίου 1973 για να πάρει πλέον μέτρα εναντίον των τριών Μητροπολιτών.

Αλλα θέματα με τα οποία θα ασχολείτο η σύσκεψης στην οποία θα έπαιρναν μέρος οι ηγουμένοι των Σταυροπηγιακών Μονών και οι Χωρεπίσκοποι, ήταν το θέμα των κληρικών που είχαν ταχθεί υπέρ των τριών Μητροπολιτών, η καθαίρεση των τριών και λήψη μέτρων για πλήρωση του θρόνου Πάφου καθώς θεωρείτο κενός αφ' ότου ο Πάφου Γεννάδιος διέμενε στην Ιερά Μονή Τροοδίτισσας.