13.4.1971: Οι τρεις Μητρoπoλίτες Πάφoυ Γεvvάδιoς, Κιτίoυ Αvθιμoς και Κυρηvείας Κυπριαvός, oριστικoπoιoύv τηv "καθαίρεση" τoυ Αρχιεπισκόπoυ Μακαρίoυ, o oπoίoς σε δήλωση τoυ ευχήθηκε o Θεός vα φαvεί "ίλεως" γι' αυτoύς

S-1920

13.4.1973: ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΕΣ ΠΑΦΟΥ ΓΕΝΑΔΙΟΣ, ΚΙΤΙΟΥ ΑΝΘΙΜΟΣ ΚΑΙ ΚΥΡΗΝΕΙΑΣ ΚΥΠΡΙΑΝΟΣ ΟΡΙΣΤΙΚΟΠΟΙΟΥΝ ΤΗΝ "ΚΑΘΑΙΡΕΣΗ" ΤΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΜΑΚΑΡΙΟΥ Ο ΟΠΟΙΟΣ ΣΕ ΔΗΛΩΣΗ ΤΟΥ ΕΥΧΗΘΗΚΕ ΟΠΩΣ Ο ΘΕΟΣ ΦΑΝΕΙ "ΙΛΕΩΣ" ΣΕ ΑΥΤΟΥΣ

Οι Μητροπολιτες Πάφου Γεννάδιος και Κιτίου Ανθιμος θα πρέπει να επέστρεψαν απογοητευμένοι από την Αθήνα όπου δεν βρήκαν κατανόηση, όπως ήλπιζαν από την Ελληνική Κυβέρνηση και την Ελληνική Εκκλησία για την απόφαση τους να "καθαιρέσουν" τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο.

Ηταν κοινό μυστικό και η χούντα δεν το απέκρυψε ποτέ ότι είχε υποκινήσει τους τρεις Μητροπολίτες εναντίον του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου με τον πρώην πρέσβη Κωνσταντίνο Παναγιωτάκο, σε μια περίοδο που αυτός προσπαθούσε να εξασφαλίσει πραγματική κυριαρχία του κράτους στο νησί με την εισαγωγή οπλισμού από την Τσεχοσλοβακία για την αστυνομία.

Από την άλλη ακόμα και ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος, ο οποίος με μια επιστολή του προσπαθούσε να πείσει τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο να εγκαταλείψει την προεδρία της Κύπρου αναφέροντας του ότι αυτός είναι προορισμένος για μεγαλύτερες θέσεις στην Ορθοδοξία, υπαινισσόμενος τον Θρόνο του Οικουμενικού Πατριαρχείου.

Ωστόσο, όταν οι Μητροπολίτες επέστρεψαν στη Κύπρο επέμεναν στις θέσεις τους.

Σε ερωτήσεις των δημοσιογράφων στις 22 Μαρτίου 1973 καά τη επιστροφή τοης επέμεναν ότι μετά την παρέλευση της 30ημέρου προθεσμίας που είχαν θέσει στον Αρχιεπίσκοπο θα επέμεναν σε "καθαίρεση" του.

Στους δημοσιογράφους μίλησε ο Κιτίου:

ΕΡ: Τι έχετε να πείτε μετά την επίσκεψιν σας εις Αθήνας;

ΑΠ: Αισθανόμεθα χαρά που επεστρέψαμε στο σπίτι μας.

ΕΡ: Πώς σχολιάζετε την απόφαση της Ιεράς Συνόδου της Ελλάδος και των άλλων Πατριαρχών εν σχέσει με την απόφασιν σας;

ΑΠ: Η απόφασις της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος δεν επηρεάζει ποσώς την ιεράν σύνοδον της Αυτοκεφάλου Εκκλησίας της Κύπρου, διότι δεν αναφέρεται εις την ουσίαν της υποθέσεως.

ΕΡ: Ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών είπε μετά από τας χθεσινάς δηλώσεις σας ότι επαραποιήσατε την απόφασιν της Ιεράς συνόδου της Ελλάδος, τι έχετε να πήτε;

ΑΠ: Η εξήγησις την οποίαν έδωσεν ο ίδιος επαληθεύει αυτά τα οποία είπαμεν.

ΕΡ: Εδημοσιεύθη ότι εάν σεις επιμένετε ο Μακαριώτατος θα συγκροτήση νέαν Ιεράν σύνοδον. Πώς σοχλιάζετε το δημοσίευμα αυτό;

ΑΠ: Δεν έχομεν ιδέαν, δεν έχομεν καμμίαν πληροφορίαν.

ΕΡ: Τι εχετε να πήτε διά την διαφωνίαν του Οικουμενικού Πατριάρχου επί της αποφάσεως σας, την οποίαν θεωρεί αντικανονικήν βάσιν των Ιερών Κανόνων;

ΑΠ: Η Εκκλησία της Κύπρου είναι αυτοκέφαλος, πιστεύομεν ακραδάντως ότι η Ιερά σύνοδος της Εκκλησίας της Κύπρου έχει το δικαίωμα να να καθαιρέση ένα Επίσκοπον είτε είναι Μητροπολίτης, είτε Αρχιεπίσκοπος.

ΕΡ: Δεν αναφερόμεθα εις θέμα δικαιώματος, αναφερόμεθα εις την ερμηνείαν που έδωσεν ο Οικουμενικός βάσει των Ιερών Κανόνων και η οποία αποελεί διαφωνίαν προς την απόφασιν σας.

ΑΠ: Η ερμηνεία την οποίαν έχομεν ημείς προέρχεται από διάσημον καθηγητήν του Πανεπιστημίου Αθηνών και επ' αυτής εστηρίχθημεν.

ΕΡ: Είναι εγκυρότερος ο Καθηγητής από πλευράς ερμηνείας ιερών κανόνων από τον Οικουμενικόν Πατριάρχη και από τους άλλους Πατριάρχας;

ΑΠ: Είναι καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών.

ΕΡ: Πιστεύετε ότι ύστερα από όσα έγιναν ο Μακάριος είναι δυνατόν να αξίζη συγγνώμης;

ΑΠ: Δεν ξέρω, να ερωτηθή ο ίδιος.

ΕΡ: Πώς ερμηνεύετε όλην αυτήν την παρανόησιν από πλευράς Ελλήνων Αρχιερέων;

ΑΠ: Διότι ως είπομεν, ως ο ίδιος ο Αριχεπίσκοπος Αθηνών ωμολόγησεν, ηναγκάσθησαν να ακολουθήσουν αυτήν την γραμμήν διότι επέβαλον τούτο λόγοι πολιτικής σκοπιμότητος.

ΕΡ: Ο ίδιος ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνων διέψευσεν ότι σας είπε τοιούτον τι.

ΑΠ: Εάν διαβάσετε επισταμένως τας δηλώσεις του θα δήτε ότι επαληθεύουν αυτά τα οποία ημείς είπομεν.

ΕΡ: Εχετε υπ' όψιν σας τας νέας δηλώσεις του Αρχιεπισκόπου Ιερωνύμου; Εδήλωσεν ότι ουδόλως σας είπε περί πολιτικών λόγων και ότι απωλέσατε την μνήμην σας. Τι έχετε να πήτε;

ΑΠ: .....

ΕΡ: Ο Κυβερνητικός εκπρόσωπος εις Λευκωσίαν έκαμεν ωρισμένας δηλώσεις, διά των οποίων καλείσθε να απολογηθήτε.

ΑΠ: Δεν έχομεν υπ' όψιν μας τας δηλώσεις αυτάς.

ΕΡ: Πως σxολιάζετε το γεγονός ότι ολόκληρος ο ελληνικός τύπος και η ελληνική Κυβέρνησις λέγουν ότι δεν έχετε δίκαιον εις την απόφασιν σας και ότι διά λόγους εθνικού συμφέροντος δεν πρέπει να επιμείνετε;

ΑΠ: Δεν ενδιαφέρει την Ιεράν Σύνοδον Κύπρου, εάν διά λόγους πολιτικής σκοπιμότητος εκπρόσωποι της ελληνικής Κυβερνήσεως ακολουθούν άλλην πολιτικήν. Διά των δηλώσεων του ο κ. Καβαλλιεράτος διέψευσε κατηγορηματικώς το συχνάκις επαναλαμβανόμενον τροπάριον ότι η σύνοδος της Εκκλησίας της Κύπρου είναι ετεροκίνητος.

ΕΡ: Το καταστατικόν του 1914 το οποίον επικαλέσθητε προβλέπει διά κάποιαν έφεσιν, την οποίαν να ακούσουν εκπρόσωποι των Πατριαρχείων και της συνόδου. Νομίζω ότι τα Πατριαρχεία έλαβον θέσιν. Δεν νομίζετε ότι το θέμα είναι ήδη δεδικασμένον;

ΑΠ: Δεν νομίζω ότι θα ευρεθή εκπρόσωπος οιουδήποτε Πατριαρχείου, ο οποίος θα κληθή διά να συμμετάσχη εις την Εφεσιν αυτήν και να πη ότι οι Ιεροί Κανόνες επιτρέπουν την ανάμιξιν Κληρικού εις την πολιτκήν.

ΕΡ: Από της 9ης του προσεχούς μηνός η Κύπρος θα είναι χωρίς Αρχιεπίσκοπον;

ΑΠ: Εξαρτάται από τον ίδιον.

ΕΡ: Πώς θα εφαρμόσετε την απόφασιν σας περί καθαιρέσεως νοουμένου ότι η πλειονότης του Κυπριακού λαού είναι εναντίον;

ΑΠ: Εμείς θα πράξωμεν σύμφωνα με τους ιερούς κανόνας και πέραν αυτού...

ΕΡ: Δεν αισθάνεσθε απομονωμένοι μετά από την θέσιν την οποίαν επήρεν η Πανορθοξοξία;

ΑΠ: Οχι.

ΕΡ: Εάν κληθή η Ιερά Σύνοδος κατά την Πεντηκοστήν, ως προβλέπει το Καταστατικόν, θα παραστήτε;

ΑΠ: Οχι.

ΕΡ: Ο ελληνικός τύπος έδωσεν εις την απόφασιν σας και πολιτικά ελατήρια. Τι έχετε να πήτε;

ΑΠ: Δεν γνωρίζω τι εννοούν όταν λέγουν πολιτικά ελατήρια. Εάν εννοούν ότι η ανάμιξις μας εις το θέμα αυτό αφορά το θέμα της ενώσεως, τότε το παραδεχόμεθα.

ΕΡ: Ο κ. Καβαλλιεράτος έχει δικαίωμα ως πολιτικός, ως αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών, να έρχεται εις διπλωματικάς διαπραγματεύσεις με τον Πρόεδρον της Κυπριακής Δημοκρατίας, δεν έχει όμως το δικαίωμα αναμίξεως εις τα της Εκκλησίας, διότι ούτε Μητροπολίτης είναι, ούτε Πατριάρχης, διά να επεμβαίνει εις τα της Εκκλησίας της Κύπρου και να κρίνη ή επικρίνη αποφάσεις μιας συνόδου αυτοκεφάλου Εκκλησίας.

ΕΡ: Πώς βλέπετε τας εξελίξεις εις την Κυπριακήν Εκκλησίαν;

ΑΠ: Εξαρτώνται από την στάσιν του ιδίου του Μακαρίου.

ΕΡ: Ο Μακαριώτατος, δεν πρόκειται να υποβάλη έφεσιν, εσείς, τι θα πράξετε;

ΑΠ: Μόλις λήξει η προθεσμία την οποίαν του έχομεν ορίσει η καθαίρεσις είναι τετελεσμένον και τελεσίδικον γεγονός.

ΕΡ: Δύναται ο Μακάριος να συγκαλέσει Σύνοδον;

ΑΠ: Δε μπορεί να συγκαλέση Σύνοδον, διότι δεν θέλει να συγκαλέση. Και εάν θέλει, δεν μπορεί, διότι είναι ήδη καθηρημένος.

ΕΡ: Αφού όλα τα Πατριαρχεία λέγουν ότι θα αναγνωρίζουν τον Μακαριώτατον ως Αρχιεπίσκοπον.

ΑΠ: Τα Πατριαρχεία δηλώνουν ότι δεν εφάπτονται της ουσίας του ζητήματος, το ζήτημα είναι ότι δεν υπάρχη κανών ο οποίος θα επιτρέπη εις κληρικόν να αναμιγνύεται εις πολιτικάς υποθέσεις.

ΕΡ: Το ζήτημα είναι ότι θα αναγνωρίζουν τον Μακαριώτατον και όταν εσείς θα τον καθαιρέσετε.

ΑΠ: Δεν μας ενδιαφέρει. Η Κυπριακή Εκκλησία είναι αυτοκέφαλος και ουδείς δικαιούται να επέμβη εις τα εσωτερικά της.

ΕΡ: Γίνεται λόγος περί συμβιβαστικής λύσεως. Μπορούμε να έχωμε κάτι περισσότερον από εσάς;

ΑΠ: Εξαρτάται από τον ίδιον τον Αρχιεπίσκοπον.

ΕΡ: Δηλαδή εσείς δέχεσθε συμβιβασμόν;

ΑΠ: Δεχόμεθα συμβιβασμόν υπό τον όρον ότι πρέπει να εγκαταλείψη το αξίωμα του Προέδρου της Δημοκρατίας.

ΕΡ: Εννοείτε άμεσον εγκατάλειψιν του αξιώματος ή του δίδετε κάποιαν προθεσμίαν;

ΑΠ: Κάποιαν προθεσμίαν μερικών ημερών. Μπορεί 10-15 ημερών.

ΕΡ: Θα λάβετε θέσιν εναντίον του Οικουμενικού Πατριάρχου και των άλλων πατριαρχών που αναγνωρίζουν τον Μακαριώτατον;

ΑΠ: Ημείς αγνοούμεν τας δηλώσεις τας οποίας έκαμαν όλα τα Πατριαρχεία όλαι αι αυτοκέφαλοι Εκκλησίαι και όλαι αι Εκκλησίαι του παραπετάσματος.

ΕΡ: Επειδή είναι αντικανονικαί;

ΑΠ: Διότι δεν θίγουν την ουσίαν του θέματος και δεύτερον διότι δεν εκλήθησαν διά να εκφέρουν την γνώμην των.

ΕΡ: Επήγατε εις την Ελλάδα διά να διαφωτίσετε τους εκεί Ιεράρχας και την Ιερά Σύνοδο της Ελλάδος η οποία διαφωνεί μαζί σας.

ΑΠ: Διαφωνεί μαζί μας, διότι εχαρακτήρισαν όχι ως αντικανονικόν ζήτημα, αλλά ως ζήτημα διαδικαστικόν, δηλαδή ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών είπεν: " Εχετε δίκαιον οι Κανόνες είναι υπέρ της Συνόδου της Κυπριακής Εκκλησίας, αλλά διά λόγους πολιτικής σκοπιμότητος, είμεθα υποχρεωμένοι να ακολουθήσωμεν αυτήν την πολιτικήν γραμμήν.

ΕΡ: Ο Ιερώνυμος διέψευσεν ότι σας είπε κάτι τέτοιο.

ΑΠ: Αν διαβάσετε προσεκτικά τας δηλώσεις του θα δείτε ότι αυτό βγαίνει".

Η συνέχεια για τους Μητροπολίτες ήταν πολύ άσχημη. Γιατί ο κόσμος άρχισε να τους σαμποτάρει ακόμα και στις εκκλησίες.

Οταν την Παρασκευή 23 Μαρτίου ο Ανθιμος και ο Γεννάδιος εμφανίστηκαν στον ιερό ναό του Σωτήρος στη Λάρνακα κατά την ώρα των χαιρετισμών το εκλησίασμα εγκαστέλειψε την εκκλησία και οι δυο Μητροπολίτες έμειναν μόνοι τους.

Μετέδιδε από τη Λάρνακα ο ανταποκριτής της εφημερίδας" Φιλελεύθερος":

"Ο Ιερός ναός του Σωτήρος εις Λάρνακα ήτο ψες κατάμεστος από πιστούς οι οποίοι επέβησαν διά να παρακολουθήσουν οτυς χαιρετισμούς. Ητο πυκνόν το εκκλησίασμα. Αλλ' αιφνιδίως ο ιερός ναός έμεινε άδειος.

Και τούτο διότι έκαμαν την εμφάνισιν των εις αυτόν οι δύο της Λεμεσού: Ο κ. Ανθιμος και ο κ. Γεννάδιος, οι οποίοι εισήλθον από την πόρτα του ιερού χωρίς να γίνουν αντιληπτοί κατ' αρχάς μέχρις ότου ο πρώτος εξήλθε διά τους χαιρετισμούς.

Οι πιστοί εταράχθησαν. Και εγκαταλείψαντες τας θέσεις των απήλθον αφήσαντες τους δύο Μητροπολίτας να ψάλλουν τους χαιρετισμούς μεταξύ των εις επίκοον του νεωκόρου, των ιεροψαλτών και επτά εν όλω προσώπων.

Σημειωτέον ότι ο Γεννάδιος παρέμεινε- κατόπιν υποδείξεως του Κιτίου- εντός του ιερού. Και οι δύο εθορυβήθησαν πάντως εις μέγα βαθμόν δεν απέκρυπτον δε την ταραχήν των, εκ του γεγονότος, το οποίον αποτελεί σαφή ένδειξιν αποδοκιμασίας εκ μέρους του πληρώματος της εκκλησίας προς τας ενεργείας των.

Αργότερον οι δύο Μητροπολίται απήλθον συνοδευόμενοι υπό αριθμού γνωστών αντιμακαριακών στοιχείων εις το κτίριον της Μητροπόλεως".

Η Ελληνική Κυβέρνηση συνέχισε να συμπαρίσταται στον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο και στις 24 Μαρτίου, λίγες ημέρες πριν εκπνεύσει η προθεσμία που έθεσαν οι τρεις Μητροπολίτες στον Αρχιεπίσκοπο να υποβάλει έφεση στην απόφαση τους, άλλως θα θεωρείτο "καθαιρεμένος", ο αναπληρωτης υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας Φαίδων Αννινος Καβαλιεράτος σε νέες δηλώσεις του ανακοίνωσε ότι ο πρέσβης της Ελλάδας στη Λευκωσία Ευστάθιος Λαγάκος θα αναλάμβανε προσπάθεια εξομάλυνσης της κατάστασης στην Κύπρο ώστε να επέλθει ομόνοια και σύμπνοια μεταξύ των Ελλήνων της Κύπρου.

Εξ άλλου ο Ευστάθιος Λαγάκος σε μήνυμά του προς τον Κυπριακό λαό με την ευκαιρία της επετείου της 25ης Μαρτίου 1821 τόνισε ότι καλύτερος σύμμαχος των εχθρών της Κύπρου είναι η εσωτερική διαίρεση τονίζοντας την ανάγκην ενότητας:

"Αλλά η επέτειος της Εθνεγερσίας φέρει εις την μνήμην του Εθνους όχι μόνον αρετάς, δόξαν και θυσίας. Υπενθυμίζει επίσης ότι η διχόνοια, πανάρχαιον γνώρισμα της φυλής μας έκαμε να θρηνήσωμεν επί ερειπίων. Μας υπενθυμίζει ότι η εσωτερική διαίρεσις απεδείχθη ο καλύτερος σύμμαχος των Εθνών μας, μας υπενθυμίζει ότι τα μίση και τα πάθη κατέστρεψαν ανεκτίμητα επιτεύγματα βαρυτάτων θυσιών. Η ιστορία διδάσκει ότι το Εθνος μόνον όταν ήτο ηνωμένον εμεγαλούργησεν".

Η επίθεση εναντίον των Μητροπολιτών συνεχίστηκε και στη Λεμσό και στις 25 Μασρτίου ακυρώθηκε η καθιερωμένη μαθητική παρέλαση στην πόλη, την οποία συνήθως δέχονταν επίσημοι και ο Μητροπολίτης.

Μετά το τέλος της δοξολογίας μάλιστα στον καθεδρικό ναό Αγίας Νάπας και τον πανηγυρικό της ημέρας ο Κιτίου αφού πήρε το λόγο είπε:

"Η απελθούσα αποικιακή κυβέρνησις μας επέτρεπε να τελούμεν εορτασμούς και παρελάσεις της εθνικής μας επετείου, αυτοί όμως που μας κυβερνούν σήμερον μας απαγόρευσαν τας παρελάσεις αυτής της ημέρας, αλλά τι θα πη κανείς δι' ηγέτας οι οποίοι προσπαθούν να εξοστρακίσουν το θείον όνομα που λέγεται Ελλάς από την Κύπρον".

Αυτό που ανακοίνωσε ο Καβαλιεράτος έγινε πραγματικότητα στις 28 Μαρτίου 1973.

Σχετικά το Ελληνικό Ιδρυμα Ραδιοφωνίας μετέδωσε:

"Ως εγνώσθη εξ εγκύρου πηγής κατά την συνάντησιν εγένετο γενική επισκόπησις όλων των εξελίξεων εις την Κύπρον.

Ο κ. Λαγάκος ως εδήλουν πολιτικοι κύκλοι της Λευκωσίας πρόκειται να έχη επαφάς και με άλλους παράγοντας εις τα πλαίσια των προσπαθειών που καταβάλλει διά την εκτόνωσιν της καταστάσεως εις την νήσον, πράγμα διά οποίον άλλωστε εντάσονται εις την επί του κυπριακού πολιτκήν της Ελληνικής Κυβερνήσεως.

Οι αυτοί κύκλοι εδήλουν ότι ο Ελλην πρέσβυς αφού ολοκληρώση τον κύκλον των επαφών του θα γίνει εκ νέου δεκτός υπό του προέδρου Μακαρίου. Τέλος εξεφράζετο η βεβαιότης ότι αι προσπάθειαι του κ. Λαγάκου θα τελεσφορήσουν".

Παράλληλα με τον πρέσβυ της Ελλάδας μεσολαβητική προσπάθεια άρχισε και ο υπουργός υγείας Ζήνων Σεβέρης ο οποίος είχε συναντήσεις με τον Πρόεδρο της ΕΣΕΑ Γεώργιο Βασιλειάδη.

Τις συναντήσεις επιβεβαίωσε και ο Βασιλειάδης ο οποίος είπε ότι επειδή ήταν άρρωστος τον είχε επισκεφθεί ένας παλιός φίλος.

Στις 13 Απριλίου 1973 η εφημεριδα "Φιλελεύθερος" ανήγγελλε, ωστόσο, την αποτυχία των μεσολαβητικών προσπαθειών για γεφύρωση του χάσματος μεταξύ Μακαρίου Μητροπολιτών.

Την προηγουμένη ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος συναντήθηκε με τον Ελληνα πρέσβη και όπως σημείωνε η εφημερίδα κατά τη συνάντηση "αντηλλάγησαν απόψεις σχετικώς με τας προσπαθείας εκτονώσεως της εντάσεως, τας οποίας ανέλαβεν ο κ. Λαγάκος και οι οποίοι προσφέρουν εις την αδιαλλαξιαν των τριών επισκόπων, που ήδη από χθες ετοιμάζουν νέας ενεργείας κατά του Εθνάρχου".

Αυτό που έγραφε η εφημερίδα ήταν πραγματικότητα και επιβεβαιώθηκε πλήρως καθώς οι ιερείς είχαν αρχίσει να συρρέουν στη Μητρόπολη της Λεμεσού για να πάρουν μέτρα εναντίον του Αρχιεπισκόπου καθώς έληγε η προθεσμία που είχαν θέσει προς αυτόν με την απόφαση τους της 7ης Μαρτίου 1973.

Η σύσκεψη των τριών Μητροπολιτών έγινε πραγματικά στις 13 Απριλίου 1973 και σε ανακοίνωση τους ανέφεραν:

"Παρελθούσης απράκτου της ταχθείσης προθεσμίας προς άσκησιν του δικαιώματος εκληρώσεως υπό του καθαιρεθέντος Αρχιεπισκόπου Κύπρου κ. Μακαρίου Γ η από 7ης Μαρτίου 1973 απόφασις της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας Κύπρου περί παντελούς καθαιρέσεως από του Επισκοπικού και κληρικού καθόλου αξιώματος και επαναφοράς τούτου εις την τάξιν των λαϊκών κατέστη ήδη οριστική και τελεσίδικος, ο δε καθαιρεθείς, θα γνωρίζεται εφεξής ως Μιχάηλ Χριστοδούλου Μούσκος.

Του Αρχιεπισκοπικού Θρόνου Κύπρου περιερχομένου ούτω εις χηρείαν την πνευματικήν διοίκησιν αναλαμβάνει κατά τε τους θείους και ιερούς κανόνας, τας ιεράς παραδόσεις τα θέσμια και τα έθιμα και το Καταστατικόν της αγιωτάτης Εκκλησίας της Κύπρου, ο πρώτος τη τάξει Πανιερώτατος Μητροπολίτης Πάφου κ. Γεννάδιος ως τοποτηρητής.

Σχετική εγκύκλος προς το χριστεπώνυμον Πλήρωμα θα ακολουθήση.

Εκ της Ιεράς Συνόδου.

Εν τη εν Λεμεσώ Ιερά Μητρποπόλει Κιτίου

τη 13η Απριλίου 1973.

Οπως και στο παρελθόν η αντίδραση του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου ήταν πολύ έντονη και καταδικαστική της απόφασης των τριών Μητροπολιτών.

Ανέφερε:

"Η επικύρωσις υπό των τριών Μητροπολιτών της εξ αρχής ακύρου και επομένως ανυποστάτου αποφάσεως των ουδόλως καθιστά ταύτην έγκυρον. Εκ του μηδενός μηδέν είναι, πάντοτε το παράγωγον, θλιβερόν εν πάση περιπτώσει είναι το κατάντημα των τριών Μητροπολιτών, οι οποίοι τυφλωθέντες την τε ψυχήν και τον νουν ηκολούθησαν τόσον, ολισθηράν οδόν και απεδείχθησαν ανάξιοι της στρατευομένης κυπριακής Εκκλησίας και της αγωνιζομένης Κύπρου. Εστω αυτοίς ίλεως ο θεός.

Ημείς Θεού χάριτι, άτρωτοι από τα βέλη του πονηρού τα καθ' ημών ιδίως κινούμενα, θα παραμείνωμεν όρθιοι επί των επάλξεων αγωνιζόμενοι διά την ανόρθωσιν της Εκκλησίας και την προάσπισιν της έσωθεν και έξωθεν πληττομένης πατρίδος".