Πρώτη Ηλεκτρονική Ιστορία της Κύπρου

image

Δωρεάν προσφορά σε ερευνητές, μελετητές, φοιτητές, μαθητές και δημοσιογράφους.

Από την Κύπρο στην αρχαιότητα, μέχρι την Κύπρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η αγγλοκρατία, η ΕΟΚΑ, το πραξικόπημα, το σχέδιο Ανάν, η Ευρωπαϊκή Ένωση.

Αρχείο Παναγιώτη Παπαδημήτρη

papademetris-pΜοναδικό αρχείο στο οποίο μπορείτε να προστρέξετε και να αναζητήσετε εύκολα και γρήγορα αυτό που θέλετε για μια περίοδο 8.000 ετών για την Ιστορία της Κύπρου.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ

31.12.72:Η ΕΣΕΑ θέτει όρoυς για vα μετάσχει στις πρoεδρικές εκλoγές,αλλά αργότερα σημειώvεται διάσπαση με τo ΔΕΚ και o γιατρός Τάκης Ευδόκας,o oπoίoς υπoστήριζε κάθoδo στις εκλoγές, διαφωvεί με τov Γρίβα,διαχωρίζει τη θεση τoυ και παραιτείται από τo κόμμα

S-1914

31.12.1973: Η ΕΣΕΑ ΘΕΤΕΙ ΟΡΟΥΣ ΓΙΑ ΝΑ ΜΕΤΑΣΧΕΙ ΣΤΙΣ ΠΡΟΕΔΡΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ ΑΛΛΑ ΑΡΓΟΤΕΡΑ ΣΗΜΕΙΩΝΕΤΑΙ ΔΙΑΣΠΑΣΗ ΜΕ ΤΟ ΔΕΚ ΚΑΙ Ο ΓΙΑΤΡΟΣ ΤΑΚΗΣ ΕΥΔΟΚΑΣ, Ο ΟΠΟΙΟΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΖΕ ΚΑΘΟΔΟ ΣΤΙΣ ΕΚΛΟΓΕΣ, ΔΙΑΦΩΝΕΙ ΜΕ ΤΟΝ ΣΤΡΑΤΗΓΟ ΓΡΙΒΑ, ΔΙΑΧΩΡΙΖΕΙ ΤΗ ΘΕΣΗ ΤΟΥ ΚΑΙ ΠΑΡΑΙΤΕΙΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟ ΚΟΜΜΑ

Γεώργιος Βασιλειάδης, πρόεδρος της ΕΣΕΑ

Στις 28 Δεκεμβρίου 1972 το Υπουργικό Συμβούλιο αποφάσισε την προκήρυξη των προεδρικών εκλογών, για τις 18 Φεβρουαρίου 1973.

Η προκήρυξη έγινε σε μια περίοδο που η ΕΟΚΑ Β, αλλά και οι σχέσεις Μακαρίου-Μητροπολιτών βρίσκονταν στο απώγειο τους κι έτσι αναμενόταν ότι πάνω στο θέμα θα τοποθετείτο και ο Στρατηγός Γρίβας, αρχηγός της ΕΟΚΑ Β, ο οποίος συνέχιζε κρυπτόμενος να βάλλει εναντίον της κυπριακής κοινωνίας μέ όλα τα μέσα- δολοφονίες, απειλές, ξυλοδαρμούς, ανατινάξεις, κλοπές όπλων και δράση ανταρτικών ομάδων.

Από την πρώτη ημέρα η αντιπολίτευση διχάστηκε. Η ΕΣΕΑ πολιτική έκφραση του Γεώργιου Γρίβα, ανακοίνωσε αρχικά κάποιους όρους για να συμμετάσχει στις εκλογές, αλλά αργότερα αποφάσισε μη συμμετοχή.

Από τους όρους που έθετε η ΕΣΕΑ, ο πρώτος ήταν να παραιτηθεί ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος από το Αρχιεπισκοπικό αξίωμα, πράγμα για το οποίο ο Μακάριος έδινε σκληρή μάχη με τους Μητροπολίτες.

Τάκης Ευδόκας, πρόεδρος του ΔΕΚ: Διαφώνησε με τον Γρίβα και παραιτήθηκε

Αναφερόταν σε ανακοίνωση της ΕΣΕΑ (εφημερίδα "Κύπρος" 1.1.1973):

"Ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος εφόσον επιθυμή να αναδειχθή εκ νέου πρόεδρος της Δημοκρατίας οφείλει να εκλέξη μεταξύ Πολιτικής και Εκκλησίας, καθ' όσον, παραμένων αρχηγός της Εκκλησίας και αναμιγνυόμενος εις την Πολιτικήν, παραβαίνει τους Εκκλησιαστικούς κανόνας κατέχων δύο αξιώματα τα οποία είναι ασυμβίβαστα, εφ' όσον δε ως εδήλωσεν, θα κατέλθη εις τας προσεχείς εκλογάς φέρων εισέτι το Αρχιερατικόν σχήμα, η ΕΣΕΑ δεν συμμετέσχε εις τοιαύτας εκλογάς.

Ακόμα η ΕΣΕΑ επανελάμβανε προηγούμενη αξίωση της για σχηματισμό υπηρεσιακής Κυβέρνησης.

Στην αρχή η ΕΣΕΑ αναφερόταν ακόμη στη διαδικασία έγκρισης της πολιτικής λύσης που θα εξευρισκόταν και επέκρινε τον πρόεδρο Μακάριο ισχυριζόμενη ότι ο Μακάριος "θα θέση εκ των υστέρων την λύσιν προς έγκρισιν υπό του λαού".

Πρόσθετε:

"Ενώ ο Μακάριος δεν επιθυμεί, ως λέγει, να συσχετισθή η προσωπική του εκλογή με την λύσιν του εθνικού θέματος, τουναντίον θέλει να επιρρίψη εις τους ώμους του Κυπριακού λαού την ευθύνην δι' οιανδήποτε επιτευχθησομένην λύσιν. Τούτο θα απετέλει μίαν ανέντιμον πολιτικήν πράξιν και την χειροτέραν ανανδρείαν παρομοίαν της οποίας ουδείς πολιτικός ηγέτης έχει ποτέ διαπράξει, θα αποδείξη ότι ο Μακάριος είναι λιπόψυχος και του απέλειπε το θάρρος να φέρη ακεραίαν ευθύνην των πράξεων του. Αποτελεί θανάσιμον κίνδυνον διά το κυπριακόν η επίρριψις της ευθύνης της λύσεως εις τον λαόν.

Ο Μακάριος, εάν ήθελε να έχη την γνώμην του κυπριακού λαού επί της λύσεως ώφειλεν ευθύς εξαρχής και πριν ή ακόμη αρχίσουν αι ενδοκυπριακαί συνομιλίαι να θέση εις αυτόν το ερώτημα: Ανεξαρτησία ή αυτοδιάθεσις ουχί δε να του παρουσιάση τετελεσμένα γεγονότα και να ζητή να καλύψη την ενοχήν του διά μιάς εκβιαστικής αποσπάσεως της ψήφου του λαού".

"Εις ην περίπτωσιν ο Μακάριος ήθελε κατέλθη εις τας ελογάς αποβάλλων το αρχιερατικόν αξίωμα είτε υποδείξει εις την θέσιν του υποψηφίου έτερον πρόσωπον, είμεθα

ΑΓΩΝ 13 1 1973

έτοιμοι να συμμετάσχωμεν εις τας εκλογάς υπό τας ακολούθως βασικάς προϋποθέσεις αίτινες να εξασφαλίζουν την γνησίαν εκδήλωσιν της ετυμηγορίας του Λαού:

Α). Σχηματισμός Υπηρεσιακής Κυβερνήσεως εις την οποίαν τας θέσεις εις τα Υπουργεία Εσωτερικών και Αμύνης και Εξωτερικών και του Αρχηγού της Αστυνομίας να αναλάβουν πρόσωπα κοινής εμπιστοσύνης.

Β). Τα κρατικά μέσα μαζικής επικοινωνίας (ραδιόφωνο, τηλεόρασις κλπ) να τεθούν εις την διάθεσιν και των άλλων υποψηφίων επί ίσοις όρους και ουχί μόνον της παρατάξεως του Μακαρίου.

Γ). Αυστηρός έλεγχος επί των οικονομικών μέσων τα οποία να χρησιμοποιήση εκάστη Παράταξις, διότι είναι ανεπίτρεπτον όπως χρησιμοποιούνται κρατικοί πόροι και τοιούτοι της Εκκλησίας διά την ανάδειξιν Προέδρου ως συνέβη κατά τας πρώτας Προεδρικάς εκλογάς, ότε ο Μακάριος συνήψε προσωπικόν δάνειον 800.000 λιρών το οποίον κατεβλήθη υπό της Εκκλησίας.

Δ). Αι εκλογαί θα έδει να διεξαχθούν εις κλίμα υφέσεως και εις ατμόσφαιραν γαλήνης ως επίσης να αποτοξινωθή ο Κυπριακός λαός από τα σημερινά αντεθνικά κηρύγματα του εφικτού και της μέχρι τούδε κυβερνητικής αντεθνικής προπαγάνδας. Προς τούτο θεωρούμεν σκόπιμον να δοθή πίστωσις χρόνου διά την διεξαγωγήν των εκλογών 3 τουλάχιστον μηνών.

Υπό τας ανωτέρω προϋποθέσεις η ΕΣΕΑ είναι αποφασισμένη να συμμετάσχη εις τας εκλογάς. Η μη αποδοχή των ανωτέρω λογικών και δημοκρατικών όρων υπό του Μακαρίου, δηλοί φυγομαχίαν καθ' ότι αι ανωτέρω προϋποθέσεις εξαφλαλίζονται εις όλας τας Δημοκρατικάς χώρας".

Η προκήρυξη των εκλογών προκάλεσε διάσπαση και κρίση στις σχέσεις Γρίβα- Τάκη Ευδόκα, Προέδρου του Δημοκρατικού Εθνικού Κόμματος.

Ο Τάκης Ευδόκας ήταν ο πρώτος άνθρωπος που είχε τολμήσει να αμφισβητήσει τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο και έθεσε υποψηφιότητα στις εκλογές του 1968 διεκδικώντας το προεδρικό αξίωμα μέσα σε πολύ δύσκολες στιγμές.

Υστερα συνέβαλε στην ίδρυση του ΔΕΚ- το οποίο δεν ανήκε στην ΕΟΚΑ Β αλλά στην αντιπολίτευση- και επομένως ως πολιτικό πρόσωπο επέμενε ότι έπρεπε το ΔΕΚ να θέσει υποψηφιότητα, σε αντίθεση με τον Γρίβα ο οποίος διαφωνούσε.

Ο Ευδόκας παράλληλα συμμετέσχε στην Επιτροπή Συντονισμού Ενωτικού Αγώνα ΕΣΕΑ και τα όσα αναφέρονταν στην πρώτη ανακοίνωση της οργάνωσης που είχε ως Πρόεδρο τον πρώην Αρχιδικαστή Γιώργο Βασιλειάδη θύμιζαν πολύ προηγούμενες ανακοινώσεις ή θέσεις του ιδίου ιδιαίτερα κατά την δύσκολη περίοδο των εκλογών του 1968.

Ωστόσο ο Γρίβας κατόρθωσε να επιβάλει τις θέσεις του σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα και ανάγκασε τον Τάκη Ευδόκα να διαφωνήσει και να αποχωρήσει από την ΕΣΕΑ.

Σαν αποτέλεσμα της διαφωνίας του ο Τάκης Ευδόκας υπέβαλε την απαίτηση του από την ΕΣΕΑ και στις 12 Ιανοαυρίου 1973 το ΔΕΚ εξέδωσε την ακόλουθη ανακοίνωση:

ΑΓΩΝ 1 2 1973

"Η Διοικούσα Επιτροπή του Δημοκρατικού Εθνικού Κόμματος συνελθούσα εις συνεδρίαν, επελήφθη εγγράφου αιτήσεως του κ. Τάκη Ευδόκα όπως παραιτηθή εκ της θέσεως του Προέδρου του Κόμματος.

Η Διοικούσα Επιτροπή ικανοποιηθείσα εκ των προβληθέντων υπό του κ. Ευδόκα λόγων απεδέχθη την παραίτησιν.

Εξάλλου την ίδια μέρα ο Τάκης Ευδόκας κυκλοφόρησε την ακόλουθη δήλωση:

"Κατόπιν της υπό της Διοικούσης Επιτροπής του Δημοκρατικού Εθνικού Κόμματος αποδοχής της παραιτήσεως μου εκ του αξιώματος του Προέδρου του ΔΕΚ επιθυμώ να εκφράσω προς άπαντα τα μέλη της δοικούσης και των επαρχιακών επιτροπών, ως και προς τα στελέχη και τους οπαδούς του Κόμματος, τας θερμοτέρας ευχαριστίας μου διά την μέχρι τούδε πολύτιμον και αρμονικήν συνεργασίαν, κατά την διεξαγωγήν του εθνικού και πολιτικού μας αγώνος.

ΑΓΩΝ 20 1 1973

Εύχομαι δε και πιστεύω ότι η παραίτησις μου αύτη, όχι μόνον δεν πρόκειται να επηρεάση καθ' οιονδήποτε τρόπον την πορείαν του Κόμματος μας, η οποία πρέπει να είναι συνεχής και ανοδική αλλ' αντιθέτως θα οδηγήση εις περαιτέρω οργάνωσιν και εις την δημιουργίαν καλυτέρων προϋποθεσεων διεξαγωγής του αγώνος".

Ο Τάκης Ευδόκας δεν ανέφερε τίποτε για τις διαφωνίες του με τον Γεώργιο Γρίβα, αλλά το έκαμε αυτό ο αρχισυντάκτης της εφημερίδας "Γνώμη" εκφραστικού οργάνου του ΔΕΚ, Ιωάννης Σπανός, σε ανταπόκριση του στην εφημερίδα "Βραδυνή" των Αθηνών (Φιλελεύθερος 13 Ιανουαρίου 1973):

"Μετά την παραίτησιν του κ. Ευδόκα εκ της προεδρίας του ΔΕΚ κρίνεται, πάντως μάλλον ως επικρατήσασα η θέσις της εκφραζούσης τας απόψεις του Στρατηγού Γ. Γρίβα, Επιτροπής Συντονισμού Ενωτικού Αγώνος, όπως μη κατέλθη υποψήφιος της αντιπολιτεύσεως εις τας εκλογάς αυτάς".

ΑΓΩΝ 10 1 1973

Ετσι το ΔΕΚ έμεινε μακρυά από τις εκλογές και το επιβεβαίωσε αυτό στις 8 Φεβρουαρίου, ημέρα της υποβολής των υποψηφιοτήτων.

Σε ανακοίνωση του τόνιζε απλώς ότι δεν θα υποδείξει υποψήφιον του για τις προσεχείς προεδρικές εκλογές διότι όπως ανέφερε "ουδαμόθεν ενθαρρύνεται η εξασφάλισις δημοκρατικής εκφράσεως της θελήσεως του λαού".

Το ΔΕΚ διαβεβαίωνε ότι θα συνεχίσει αγωνιζόμενο μέχρι την επίτευξη και επικράτηση των ιδανικών της Ενωσης και της Δημοκρατίας.

Ετσι ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος ήταν και ο μόνος υποψήφιος και ανακηρύχθηκε για τρίτη φορά Πρόεδρος της Δημοκρατίας.